گزارش نخست:

ایران چه تعداد معدن طلا دارد و چرا درباره ذخایر طلای آن بزرگنمایی می‌شود؟

طلایی که طلا نیست

معدن نامه: طی روزهای گذشته متنی در فضای مجازی منتشر شده که نشان می‌دهد معدن طلای زرشوران در شهر تکاب علاوه بر داشتن ۲۷٫۵ میلیون تن سنگ طلا، سالانه ۱۰ تن شمش طلای خالص ۲۴ عیار به تولید می‌رساند. همچنین نامه‌ای منتسب به مهدی کرباسیان با عنوان خیلی محرمانه منتشر شده که در آن امام‌جمعه این شهر تقاضای میلیاردها تومان پول برای ساخت مسجد و حسینیه و منزل شخصی کرده است. داستان چیست؟ چه کسانی پشت این شایعات پنهان شده‌اند؟

بررسی‌های معدن نامه در خصوص ذخایر معدن طلای زرشوران تکاب نشان می‌دهد که بر اساس اکتشافات صورت گرفته، 27.5 میلیون تن کانسنگ طلا با عیار 4 پی پی ام کشف شده است. در حقیقت این معدن دارای سنگ طلایی است که در هر یک میلیون گرم آن 4 گرم طلا وجود دارد و به ازای هر تن سنگ طلا 999 هزار و 996 گرم باطله و 4 گرم طلای خالص نهفته است. به عبارت دیگر در هر یک کیلو گرم، 0.004 (چهار هزارم گرم در یک کیلوگرم) طلای خالص وجود دارد.

با این حساب اگر کل 27.5 میلیون تن کانسنگ طلا از این معدن استخراج شود، 110 تن طلای خالص ظرف صدسال آینده استحصال خواهد شد.

ظرفیت کارخانه تولید شمش طلای این معدن 2 تن در سال بوده که قابلیت تولید 3 تن طلا را در بهترین حالت دارد. در حال حاضر سالانه چیزی کمتر از یک‌تن یا دقیقاً 800 کیلوگرم شمش طلای 24 عیار در این معدن به تولید می‌رسد که اگر با همین میزان تولید به کار خود ادامه دهد 110 سال زمان لازم است تا 110 تن طلا از این معدن استحصال شود.

اگر روزی ظرفیت تولید طلا در این معدن به 3 تن شمش در سال برسد حدود 40 سال زمان نیاز است تا 27.5 میلیون تن سنگ طلای این معدن استخراج شود.

از سویی دیگر نوع سنگ طلا یا کانسنگ طلای معدن زرشوران سولفوره بوده و یکی از سخت‌ترین روش‌ها برای استحصال یا آزادسازی فلز طلا را در اختیار دارد و جدیدترین تکنولوژی‌های بشر برای تولید طلا را می‌طلبد.

معدنکاری طلا اگرچه پایان خوشی دارد اما فرآیند سختی را باید پشت سر گذاشت تا یک فعال معدنی به شمش طلا برسد و بتواند آن را در بازار به فروش رسانده و هزینه‌های معدن را تأمین کند.

در شرایط کنونی معدنکاری به‌طور عام و معدنکاری طلا به‌طور خاص اسیر برخی توهمات عوامانه، تعصبات قومی و قبیله‌ای و شارلاتانیسم های سیاسی شده است. در این‌ بین هم برخی افراد ساده‌لوح و بی‌دانش گمان می‌کنند سنگ طلا همان شمش طلاست و عده‌ای از تهران روانه دیار آن‌ها شده و منابع شهرشان را غارت می‌کنند.

غافل از اینکه اگر سرمایه‌گذاری در این معادن صورت نگیرد آنان هرگز نخواهند توانست از ظرفیت‌های معدنی خود استفاده کرده و از محل آن توسعه و اشتغال را ایجاد کنند.

به نظر می‌رسد ساکنان برخی مناطق معدنی، با این حس که خاک آن مناطق مربوط به اجدادشان است، خود را ذینفع در معادن می‌دانند و به‌نوعی از معدنکاران طلبکار شده‌اند و انتظار دارند بدون آنکه کاری انجام دهند، ماهانه پولی به‌حساب آنان واریز شود.

چنین تصوراتی ضد توسعه کشور است چراکه اگر تعمیم یابد زاگرس نشینان می‌گویند منابع آب شیرین کشور مربوط به آنان بوده و هیچ ایرانی دیگری حق استفاده از این آب‌ها را ندارد. ساکنان مناطق جنوب کشور هم مدعی خواهند شد که نفت و گاز ارثیه حلال اجداد آنان بوده و منابع حاصل از آن باید به‌حساب بانکی‌شان واریز شود. اهالی سواحل جنوب و شمال هم دریا را مال خود دانسته و به هیچ فرد یا گروه دیگری غیر از بومی‌ها اجازه استفاده از سواحل و نعمات آن را نخواهند داد.

کویرنشینان هم مدعی خواهند شد که تمام ذخایر سنگ‌آهن، سرب، روی، زغال‌سنگ و مس کشور پول نقد آنان است که در دل خاک پنهان کرده‌اند.

واقعیت اینجاست که ایرانیان به‌رغم اینکه سال‌ها در قالب قومیت‌های مختلف در کنار هم زندگی کرده‌اند هنوز آداب مدرن زندگی کردن در یک جامعه شهری و جهانی را نیاموخته‌اند و با نگاه‌های قومیتی سعی دارند که از دولت مرکزی باج‌خواهی کنند.

به نظر می‌رسد که جامعه شناسان، سیاسیون، طبقه عاقله نظام حاکم و دستگاه‌های امنیتی بهتر است در این مسائل ورود پیداکرده و با ترویج منافع ملی، از گسترش حس قومیت پرستی جلوگیری کنند چراکه با چنین تفکراتی ایران هرگز به‌عنوان یک کشور یکپارچه طعم توسعه را نخواهد چشید.

لازم است تا در سطح کلان اقتصادی، ادبیات اقتصاد آزاد رواج پیداکرده و مسئولان و نمایندگان مجلس به‌طور جد از ادبیات پوپولیستی و سوسیالیستی خود پرهیزکرده و نماینده همه مردم ایران باشند نه یک قوم و قبیله خاص.

---

گزارش دو:

ایران چقدر طلا دارد؟

معدن نامه: در حال حاضر ذخایر قطعی طلا خالص در معادن ایران ۲۵۰ تن است که توسط بخش خصوصی، دولتی و سرمایه‌گذاری خارجی در حال استخراج است که با توجه به ویژگی‌های زمین‌شناسی در ایران احتمال کشف طلا تا هزار تن وجود دارد.

به گزارش معدن نامه، عمده‌ترین استفاده از طلا در ایران ساخت جواهرات است. اما گفت‌وگوی جدید دولت‌ها درباره استفاده از این فلز گران‌بها به‌عنوان پشتوانه پول ملی کشورها و همچنین موارد استفاده در صنایع الکترونیک و پزشکی در کنار وجود معادن سرشار در ایران به‌ویژه در آذربایجان غربی و کردستان باعث شده است پژوهش و سرمایه‌گذاری در این بخش همیشه در حال پیشرفت باشد.

ایسنا در گزارشی اعلام کرده که در حال حاضر سالانه در دنیا ۳۲۰۰ تن طلا استخراج می‌شود و ۱۲۱ کشور در امر استخراج طلا مشارکت دارند که چین با ۴۴۰ تن، بزرگ‌ترین تولیدکننده به شمار می‌رود و ایران با تولید سالانه بیش از پنج تن در رتبه ۴۳ جهان قرار دارد.

حداقل ۱۶ محدوده طلایی و بیش از هزار محدوده امیدبخش طلا در کشور توسط سازمان زمین‌شناسی کشف‌شده که از این هزار محدوده، در ۱۰۰ محدوده کار اکتشافی انجام شده است. طبق نتیجه اکتشافات این ۱۰۰ محدوده، در ۲۱ استان وجود معدن طلا محرز شده است و از این ۲۱ استان ۱۲ استان به گواهی کشف و معدن رسیده‌اند. هم‌اکنون ۲۴ معدن طلا فعال در کشور داریم که ذخایر قطعی آن‌ها ۲۵۰ تن و ذخایر احتمالی‌شان ۳۴۰ تن است.

معدن زرشوران بزرگ‌ترین ذخیره طلا کشور در کلاس جهانی است و بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار است که تولید شمش طلا در این معدن به سه تن طلا در سال برسد. بعد از معدن زرشوران، معدن ساریگونی در صورت تکمیل اکتشاف، جزو ذخایر بزرگ کشور محسوب می‌شود که این معدن از سال گذشته به تولید سالانه سه تن طلا رسیده‌ است.

ایران جزو شش کشور بزرگ مصرف‌کننده طلا در دنیاست. ذخایر شمش طلای بانک مرکزی چیزی حدود 500 تن است که با توجه به نوسانات ارزی کشور در سال‌های گذشته و کاهش ارزش پول ملی برخی افراد رو به خرید انواع سکه آورده‌اند که حدود 70 تن از این ذخایر به‌صورت انواع مسکوکات در اختیار مردم است.

در حال حاضر از 24 معدن فعال طلای کشور فقط چهار معدن زرشوران، کوه‌دم، هیرد و موته دست بخش دولتی هستند و 20 معدن باقیمانده با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی بهره‌برداری می‌شوند.