معنی پنج فصل رشد منفی در یک بخش اقتصادی نشان‌دهنده ورود آن بخش به رکود بوده که این موضوع فعالان بخش معدن و صنایع پایین دستی وابسته‌ به آن را نگران کرده است.

از سویی دیگر اخیرا مقام رهبری بمناسبت هفته دولت، در جمع اعضای هیات دولت صریحا به عقب‌ماندگی کشور در بخش معدن اشاره کرده‌اند و خواستار رفع این عقب‌ماندگی شده‌اند.

با این حال وزارت صمت به‌ویژه معاونت معدنی این وزارت هنوز در رابطه با عملکرد خود در یک‌سال گذشته گزارشی ارائه نکرده‌اند.

آنچه در بخش معدن رخ داده صرفا تغییر نام معاونت و زیرشاخه‌های آن بوده و خروجی قابل لمس دیگری از نحوه حکمرانی و سیاستگذاری در این بخش دیده نشده است.

در طول یکسال گذشته کمبود ماشین‌آلات معدنی یکی از چالش‌های اصلی معادن کشور بوده که هنوز چاره‌ای برای رفع آن نشده و مشخص نیست وزارت صمت چه برنامه‌ای برای تامین نزدیک به ۲۰ هزار ماشین‌آلات معدنی دارد.

در این میان سازندگان داخلی نیز که داعیه تولید ماشین‌آلات معدنی را در سر دارند، خود به عامل ضدِ توسعه بخش معدن تبدیل شده و عملا نتوانسته‌اند پاسخگوی نیازهای این بخش باشند.

مجلس نیز به‌عنوان یکی دیگر از بازوهای حکمرانی در بخش معدن به‌جای نظارت بر عملکرد وزرا و پایش بخش معدن، وقت خود را صرف عزل و نصب مدیران بنگاه‌های معدنی و صنایع وابسته و دخالت در امور داخلی آنان کرده و سبب شده برخی افراد کم تجربه متولی بنگاه‌داری در این بخش شوند.

از سویی دیگر مزاحمت‌های قومی، محلی و نهادی عرصه را بر فعالان بخش معدن تنگ کرده و حتی به قتل فعالان معدنی انجامیده اما وزارت صمت به عنوان متولی این بخش نه‌تنها هیچ‌گونه اقدامی در این باره نکرده بلکه زبان را در کام نگه داشته و واکنشی نسبت به این موضوع نداشته است.

در این میان معاونت تازه تغییر نام یافته "معادن و فراوری" عملا خاصیت سیاستگذاری و تصمیم‌سازی را از دست داده و وقت خود را صرف اموری چون تنظیم بازار، قیمت‌گذاری دستوری، تعرفه بندی غیر کاربردی و صدور بخشنامه‌های خلق‌الساعه کرده است.

همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند که بخش معدن در پنج فصل گذشته دچار رشد منفی و رکود شود و سهم آن در تولید ناخالص داخلی کمتر از گذشته شود. از سویی دیگر به‌دلیل نداشتن برنامه‌ای جامع برای اکتشافات معدنی، خبر اتمام ذخایر برخی مواد معدنی به‌گوش رسیده و نگرانی‌هایی برای صنایع وابسته به بخش معدن ایجاد کرده است.

انتظار بر آن بود تا با عملی شدن پروژه ساخت یک میلیون مسکن در سال این بخش از رکود خارج شده و رشد مثبت را تجربه کند اما به‌دلیل اجرایی نشدن کامل این پروژه چنین انتظاری برآورده نشده است.

بهتر است تا معاونت معادن و فرآوری مواد قدری پویاتر عمل کرده، در جمع فعالان بخش معدن قرار گرفته و به رفع چالش‌های این بخش بپردازد نه اینکه خود به عامل ضد توسعه این بخش تبدیل شود.