چراکه مسوولان وزارت صمت به بهانه حمایت از تولید، شرکت هپکو را مورد پشتیبانی بی‌وقفه قرار دادند به‌طوری که حتی ناتوانی این شرکت در تامین نیاز معادن به ماشین‌آلات سنگین معدنی نیز نتوانسته موجب تغییر رویه در سیاست‌های دولتمردان شود.

به گزارش بیرونیت به نقل از روزنامه جهانی صنعت، بر این اساس همچنان معادن کشور با فرسودگی ماشین‌آلات و افزایش هرروزه هزینه‌های تولید روبه‌رو هستند، در حالی که مسوولان کشور به جای حل مشکلات این بخش از طریق واردات، اظهارنظرهای نسنجیده که گره‌گشا هم نیست را در دستور کار قرار می‌دهند.
حالا مسوولان معدنی وزارت صمت مطرح می‌کنند که برای رفع این مشکل با ۲۴ شرکت تولیدی ایرانی مذاکره کرده‌اند و طی این مدت حدود ۱۱۰ درصد افزایش تولید داشته‌اند و در نتیجه تولید امسال در حوزه ماشین‌آلات تاکنون به حدود ۲۵۶۰ دستگاه رسیده است. همچنین تاکید شده که این تعداد کافی بخش معدن نیست و باید همزمان از ظرفیت واردات نیز استفاده کرد. در این خصوص نیز تسهیلاتی صورت‌گرفته و تاکنون ۲۰۰۰ ثبت سفارش انجام شده است. با توجه به مباحث فوق از نگاه مسوولان در حال حاضر هیچ معدن‌دار و واردکننده‌ای مشکلی برای واردات ماشین‌آلات معدنی حتی مستعمل ندارد؛ موضوعی که همچنان برای معدنی‌ها حل نشده باقی مانده است.
جای نگرانی نیست
در این خصوص معاون صنایع ماشین‌آلات وزارت صمت گفت: هیچ معدن‌دار و واردکننده‌ای مشکلی برای واردات ماشین‌آلات معدنی ندارد و ما امکان واردات ماشین‌آلات مستعمل تا ۵ سال عمر را نیز برای بازرگانان فراهم کرده‌ایم.
سیدمحمد موسوی درباره وضعیت ماشین‌آلات موردنیاز معادن گفت: از آنجاکه معاونت صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات به همه حوزه‌ها و صنایع، خدمات ارائه می‌کند در نخستین اقدام با برگزاری جلسات مختلف با فعالان حوزه معدن نیازمندی‌ها و کمبودهای این صنعت احصا شد.
او به‌طور مثال گفت: مطالعات نشان می‌دهد حدود ۱۵ هزار ماشین‌آلات فرسوده با ۲۰ سال عمر داریم. یعنی به مدت ۱۰ سال به جای اینکه سالانه ۵ هزار ماشین‌آلات از محل تولید و واردات تامین شود، ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ دستگاه تامین و واردات شده و برخی شرکت‌ها مانند هپکو دچار مشکل بودند و چه‌بسا جلوی واردات نیز گرفته شده بود.
معاون صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات وزارت صمت با بیان اینکه برای رفع این مشکل با ۲۴ شرکت تولیدی ایرانی مذاکره کردیم، ادامه داد: خوشبختانه طی این مدت ما حدود ۱۱۰ درصد افزایش تولید داشتیم و تولید امسال تاکنون به حدود ۲۵۶۰ دستگاه رسید، اما این تعداد نیز کافی نیست و باید همزمان از ظرفیت واردات استفاده شود که این موضوع را نیز تسهیل کردیم و تاکنون ۲۰۰۰ ثبت سفارش انجام شده است.
موسوی بیان کرد: در حال حاضر هیچ معدن‌دار و واردکننده‌ای مشکلی برای واردات ماشین‌آلات معدنی حتی مستعمل ندارد. در واقع ما امکان واردات ماشین‌آلات مستعمل تا ۵ سال عمر را نیز برای بازرگانان فراهم کرده‌ایم.
وی افزود: هرچند مجموع تولید و واردات در سال جاری به بیش از ۴۵۰۰ دستگاه رسیده است اما برای رفع کمبود این حوزه باید ۳ سال به صورت متوالی این اقدامات ادامه داشته باشد.
پیش از این نیز معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت خبر داده بود که قرار است واردات ماشین‌آلات معدنی دوباره از سرگرفته شود. همچنین پاییز بود که سرپرست دفتر بهره‌برداری معادن وزارت صمت اعلام کرد امسال یک هزار و ۲۸۷ دستگاه ماشین‌آلات معدنی مجوز ورود به کشور دریافت کرده‌اند. اظهار شد که در بحث واردات ماشین‌آلات معدنی محدودیت‌های قبلی برداشته شده است و بهره‌برداران معدنی می‌توانند ماشین‌آلات نو و ۱۰ سال کارکرد را با شرایط آسان وارد کشور کنند.
در ادامه چندی پیش بود که معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت گفت: برنامه وزارت صمت در خصوص تامین ماشین‌آلات معدنی آغاز شده است. هرچند در سال گذشته محدودیت‌هایی در این زمینه وجود داشت که از سال ۱۳۹۹ اعمال شده بود اما این محدودیت‌ها برای ماشین‌آلات بدون ساخت داخل کامل برداشته شده است.
رضا محتشمی‌پور اعلام کرد: در حال حاضر برای واردات ماشین‌آلات زیر ۵ سال هیچ‌گونه محدودیتی وجود ندارد و معدنکاران می‌توانند این ماشین‌آلات را وارد کنند. از سوی دیگر در ماشین‌آلات بالای ۵ سال شرایط کاملا تغییر کرده، حتی برای رفع بوروکراسی‌های اداری موضوع به استان‌ها واگذار شده و در شهر تهران به صورت سیستمی مجوزها دنبال می‌شود. معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت عنوان کرد: آمارهای منتشر‌شده از سوی خانه معدن به دنبال اجرایی شدن این تصمیمات نشان داد که در ۴ ماه نخست سال جاری جهش بسیاری در بخش واردات داشتیم و قیمت ماشین‌آلات در بازار داخلی افت محسوسی داشته است. وی ادامه داد: این برنامه وزارت صمت ادامه دارد و با بخش معدن همراه هستیم. در حال حاضر به‌طرز محسوسی تعداد ماشین‌آلاتی که وارد می‌شود یا از داخل تامین می‌شود، تفاوت کرده است.
محتشمی‌پور عنوان کرد: وزارت صمت برنامه‌هایی برای تامین مطلوب ماشین‌آلات معدنی در داخل کشور دارد که با حمایت از تامین مالی قراردادهای ساخت داخل می‌توانیم حجم تامین ماشین‌آلات از داخل را افزایش دهیم.
موانع برای ورود ۲۰ هزار ماشین معدنی
اما به باور فعالان معدنی نمی‌توان به این آمار و ارقام تکیه کرد و بهتر است برای اینکه تصمیمات مسوولان معدنی را بهتر لمس کنیم، آثارش را مورد بررسی قرار دهیم. در واقع معدنی‌ها بر این مساله تاکید دارند که اگر تا به امروز این صحبت‌ها عملیاتی شده بود باید آثارش را در قیمت‌ها ملاحظه می‌کردیم.
به این ترتیب کارشناسان باور دارند که باید دید این صحبت‌ها چه اثراتی در بازار دارد و در واقعیت چه اتفاقی می‌افتد. هرچند مطرح شد که به ۱۲۰۰ ماشین مجوز واردات داده‌اند و همچنین در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی بیان شد که ماشین سواری و کامیون با کمتر از ۵ سال می‌تواند وارد کشور شود، اما مساله مهم این است که چرا این تعداد ماشین سواری می‌تواند وارد کشور شود اما اجازه ورود ۲۰ هزار ماشین سنگین به معدنی‌ها داده نمی‌شود؟!
معدنی‌ها باور دارند زمانی این گفته‌ها مثبت تلقی می‌شود که در بازار و روی قیمت‌ها تاثیر مثبت باشد؛ چیزی که هنوز دیده نشده است. به این صورت که وقتی بیل مکانیکی ۶ میلیارد تومان است با ورود ماشین‌آلات به ۳ میلیارد تومان برسد. آن زمان است که معدنی‌ها هم از این تصمیمات استقبال می‌کنند.
تاکید می‌شود که بخش معدن حداقل به ۲۰ هزار ماشین نیاز دارد. صرف‌نظر از شرکت‌های بزرگ که مجوز خاص داشته و به هر شکلی که شده مشکل خود را حل می‌کنند اما روی سخن بحث نیازمندی به ماشین‌آلات توسط معادن کوچک و متوسط است. به این ترتیب انتظار معدنی‌ها از شرکت‌های داخلی بیش از اینهاست. آنها باور دارند که ما در داخل تولیدکننده چندانی نداریم، چراکه شرکت‌های داخلی توان مالی و فنی لازم را ندارند. در بهترین حالت گفته می‌شود که داخلی‌ها مونتاژکار هستند که انتظار می‌رود وقتی ادعای تولید دارند این نیاز را هم تامین کنند.
موانع دولتی
به گفته سرپرست دفتر بهره‌برداری معادن وزارت صمت، آمار صدور مجوز ورود ماشین‌آلات در سال ۹۹ حدود ۱۲۳ دستگاه، در سال ۱۴۰۰ حدود ۶۱۰ و امسال ۱۲۸۷ دستگاه بوده که از این تعداد ۴۲۰ دستگاه نو وارد کشور شده است. همچنین مهدی حمیدی مطرح کرده که در راستای حمایت از تولیدات داخلی، ۱۰۰ درصد تولیدات ماشین‌آلات داخلی خریداری شده و با تسهیلات در اختیار متقاضیان قرار گرفته است. به این ترتیب واردات ماشین‌آلات مشروط بر این است که موارد مشابه داخلی نداشته باشد که در غیر این صورت، ثبت سفارش با شرایط آسان انجام می‌شود؛ مساله‌ای که نشان می‌دهد دولت این سیاست‌ها را به دلیل حمایت از تولیدکننده داخلی یعنی هپکو دنبال می‌کند. موضوعی که بعد از چندین سال هنوز با چالش روبه‌رو است و به باور معدنی‌ها جای کار زیادی دارد.
با تکیه بر آمار دولتی کاهش قیمت‌ها یکی از اتفاقات مهم در عرصه ماشین‌آلات باید باشد. به این معنی که وقتی به گفته سرپرست دفتر بهره‌برداری معادن وزارت صمت امسال یک‌هزار و ۲۸۷ دستگاه ماشین‌آلات معدنی مجوز ورود به کشور را دریافت کرده‌اند، انتظار می‌رود که قیمت‌ها هم کمتر شوند اما این مساله هنوز اتفاق نیفتاده است. درواقع شاهد آن هستیم که بازار آثاری از کاهش قیمت را ندیده است.