درواقع در بحث ایمنی نظارت و سرمایه‌گذاری آن طور که لازم است انجام نشده و همین موضوع می‌تواند تعداد حوادث در بخش معدن را افزایش دهد. شاید بتوان گفت به نوعی ارتقای ایمنی همچون حلقه مفقوده در بخش معدن است که جان کارگران را گروگان می‌گیرد. به گزارش «روزگار معدن»، بار دیگر حادثه در معادن زغال‌سنگ بهانه‌ای شد تا به موضوع بسیار مهم ایمنی در این حوزه پرداخته شود. انفجار در یکی از معادن زغال‌سنگ طزره دامغان ۴ کارگر را مصدوم و راهی بیمارستان کرد. بعد از ظهر دوشنبه هفته گذشته در تونل رزمجای مرکزی معدن زغال‌سنگ طزره در شمال شرقی شهرستان دامغان انفجاری به وقوع پیوست که منجر به سوختگی ۴ نفر کارگر مشغول به‌کار در این معدن شد.مصدومان این حادثه معدنی برای درمان به بیمارستان ولایت دامغان منتقل شدند.تونل رزمجای مرکزی معدن طزره شهرستان دامغان زیر‌نظر شرکت پیمانکاری بخش خصوصی فعالیت معدنی دارد.علت حادثه از سوی کارشناسان در دست بررسی است. در تونل رزمجای معدن زغال‌سنگ طزره دامغان ۱۲۰ نفر کارگر فعالیت معدنی دارند. بدون شک هنوز حادثه تلخ معدن زغال‌سنگ زمستان یورت در یادهاست که انفجار در معدن توانست جان بسیاری را بگیرد و خانواده‌های بسیاری را در بهار ۹۶ عزادار کند. پس از آن حادثه توجه به امنیت در معادن زغال‌سنگ در دستور‌کار قرار گرفت و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) تلاش کرد تا با ارائه دوره‌های آموزشی و خرید دستگاه‌های گازسنج میزان حوادث در این معادن را کاهش دهد.

اما همچنان خبرهایی از وقوع حوادث در معادن زغال‌سنگ به گوش می‌رسد. البته وقوع حوادث معدنی را نباید تنها به معادن حوزه زغال‌سنگ محدود کرد. به عنوان مثال معادن سنگ نیز یکی از حوزه‌هایی است که احتمال وقوع حادثه در آنها بالا است. در نتیجه موضوع ایمنی بحثی بسیار مهم در تمامی حوزه‌های معدن و در ادامه صنایع معدنی است. البته ارتقای ایمنی چندین فاکتور را در بر می‌گیرد که یکی از مهم‌ترین آن سرمایه‌گذاری و آموزش است. در بحث معادن زغال‌سنگ شاید با همین فاکتور اول پاسخ به بسیاری از سوالات داده شود. عدم سرمایه‌گذاری در معادن زغال‌سنگ در سال‌های اخیر باعث شد مصرف‌کنندگان این محصول بخشی از نیاز خود را از طریق واردات تامین کنند. درواقع نبود نقدینگی توسعه فعالیت‌های معدنی را کاهش داد، در چنین شرایطی بدون‌شک مسئله امنیت در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد و این موضوع می‌تواند میزان حوادث در معادن زغال‌سنگ را افزایش دهد. با نگاهی کارشناسی و تصمیماتی درست در بحث قیمت‌گذاری زغال‌سنگ می‌توان شاهد یک تیر و چند نشان بود. یعنی علاوه بر افزایش بهره‌برداری از ذخایر زغال‌سنگ و تامین نیاز داخلی مصرف‌کنندگانی همچون ذوب‌آهن اصفهان، می‌توان انتظار داشت که بهره‌بردار به دنبال ارتقای تکنولوژی و ایمنی می‌رود. میزان توسعه در معادن زغال‌سنگ در یک دهه اخیر افزایش چندانی نداشته، هرچند در امسال بخش خصوصی برای توسعه این بخش در برخی ذخایر پیش‌قدم شده است اما همچنان مسیر طولانی در پیش بوده نمی‌توان خیلی سریع انتظار داشت تا این توسعه افزایش پیدا کند. اما درکنار افزایش بهره‌برداری از ذخایر زغالسنگ لازم است با حمایت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و همچنین سازمان نظام مهندسی معدن ایران، در بخش ارتقای ایمنی و آموزش کارگران معدن برنامه‌ریزی دقیقی صورت بگیرد.

معدنکاری دیجیتال و کاهش حوادث
شرکت‌های بزرگ دنیا در سال‌های اخیر به سمت معدنکاری دیجیتال رفته‌اند و این موضوع توانسته در کاهش حوادث معدنی و افزایش بهره‌وری موثر باشد. بخش معدن ایران نیز به ضرورت درک کرده است که باید در این مسیر حرکت کند، در غیر این صورت در بازار آینده نمی‌تواند چندان قدرتی برای رقابت داشته باشد و همین موضوع می‌تواند حضور ایران در بازارهای صادراتی را کمرنگ کند. پیشرفت‌‌های سریع در نوآوری ‌هایی تاثیر قابل توجهی در معدن‌کاری در جهان داشته است. توسعه فناوری‌های هوشمندسازی در بخش معدن و صنایع معدنی سبب شده است تا بهره‌وری و ارزش‌افزوده در این بخش افزایش و هزینه‌ها و نرخ تمام شده کاهش یابد. اکتشاف، استخراج و فرآوری به عنوان سه‌رکن اساسی در بخش معدن به شمار می‌روند که هر کدام از این بخش‌ها وابستگی زیادی به فناوری اطلاعات و ارتباطات دارند. امروزه فناوری‌های شبیه‌سازی اطلاعات مکانی، هوش مصنوعی، پهبادهای خودکار، ارتباط ماشین‌آلات از طریق سیستم بی‌سیم و کنترل اطلاعات، ماشین‌آلات معدنی بدون راننده، دستگاه‌‌های نوین اکتشاف کنترل از راه دور، مدل‌سازی عددی برای کشف ذخایر عظیم معدنی به عنوان اساسی‌ترین ابزارهای بخش معدن به شمار می‌روند.

گرچه امروزه معدنکاری هوشمند و استفاده از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات نقش موثر خود در معادن کشورهای دیگر به خوبی نشان داده است ولی سهم آن در معادن کشور ما اندک است. جدای از مشکلات موجود در زمینه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات در کشور، عواملی مانند موانع قانونی سختگیرانه برای واردات تجهیزات و ماشین‌آلات با فناوری بالا، عدم توجه به توسعه دانش در بخش معدن و صنایع معدنی و نبود مرجع آگاه و آشنا به مشکلات بخش معدن و صنایع معدنی برای هدایت شرکت‌های دانش‌بنیان این بخش سبب می‌شود که حتی در صورت فراهم شدن شرایط مناسب برای بهره‌‌گیری از فناوری‌‌های اطلاعات و ارتباطات نتوان بهره‌وری بخش معدن را افزایش داد. کیفیت پایین ماشین‌آلات داخلی و عدم بهره ‌گیری آنها از فناوری‌های روز قابلیت استفاده از شرایط اشاره شده را ندارد. از طرف دیگر، نبود شرکت‌های دانش‌بنیان مورد نیاز در بخش معدن و صنایع معدنی برای استفاده از ظرفیت فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات سبب می‌شود تا این امکانات در توسعه معادن مغفول بمانند. از این‌رو، پیشنهاد می‌شود که با در نظر گرفتن جایگاه تجهیزات و ماشین‌آلات برای بهره‌بردن از فناوری اطلاعات و ارتباطات، قوانین حاکم بر واردات آنها مورد تجدیدنظر قرار گیرد.اما تقریبا از امسال بر حرکت به سمت معدنکاری دیجیتال تاکید شد که می‌تواند میزان حوادث را کاهش دهد. و بخش معدن باید در این مسیر حرکت کند تا علاوه‌بر افزایش بهره‌وری میزان حوادث در بخش را کاهش دهد.

فرهنگ‌سازی برای کاهش حوادث
در کنار حمایت‌های دولت و همچنین سرمایه‌گذاری در این زمینه، نباید فراموش کرد که فرهنگ‌سازی در میان کارگران معدنی می‌تواند بخش زیادی از حوادث را کاهش دهد.بدون‌شک اگر این نگاه که هر کارگر معدن در قبال جان همکار خود مسئول است، در بخش شکل بگیرد، می‌توان شاهد دقت در میان این افراد بود که خود منجربه کاهش حوادث می‌شود. از سوی دیگر رعایت برخی قوانین و مقررات باید نهادینه و به موضوع روتین در کارهای روزانه معادن تبدیل شود. در غیر این صورت همچنان حوادث در کمین معادن خواهد بود و معدنکاری یکی از خظرناک‌ترین و سخت‌ترین مشاغل باقی خواهد ماند. با نظارت بیشتر و سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌توان از بروز بسیاری از حوادث جلوگیری کرد.
منبع: روزگار معدن