این همایش به همت وزارت صنعت، معدن و تجارت و با حضور نمایندگان این وزارتخانه، مجلس، سازمان نظام مهندسی معدن و تشکل‌های خصوصی بخش معدن در سالن خلیج‌فارس نمایشگاه بین‌المللی تهران و با هدف تبیین سیاست‌های یک‌ساله معدن برگزار شد. اما درست هم‌زمان با این مراسم در دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز نکوداشت روز معدن برگزار شد. این مراسم که امسال هجدهمین دوره را در این دانشگاه می‌گذراند از سوی دبیر همایش ملی روز معدن مورد توجه قرار گرفت و سپس به برگزاری همایشی موازی با این همایش به دستور وزیر سابق وزارت صمت انتقاد شد. در این مراسم که بیشتر اساتید دانشگاه و دانشجویان حضور داشتند بر این مهم تاکید شد که دانشگاه حامی همایش دانشگاهی در روز معدن است و در هیچ مراسم دیگری شرکت نمی‌کند.
نقش زنان، سیاست‌های نظام حکمرانی بخش معدن در سال ۱۴۰۲، آموزش، قوانین و بخشنامه‌ها و دستاوردهای این حوزه از سایر مباحثی است که در بخش‌های همایش نکوداشت روز ملی معدن توسط فعالان و کارشناسان این حوزه مورد کاوش قرار گرفت.

بخشنامه جامع معدن آماده ابلاغ است
در این همایش معاون امور معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: بخشنامه جامع معدن پس از اصلاح مقررات و ایرادات وارده، آماده ابلاغ است. رضا محتشمی‌پور در همایش نکوداشت روز ملی معدن در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران افزود: بخش معدن توسعه‌دهنده سایر بخش‌های اقتصادی است.
وی گفت: روز معدن در سال‌های گذشته به دلیل اینکه در حاشیه و زیر سایه بخش صنعت قرار گرفته بود، کمرنگ شده بود و نامگذاری روز‌به‌روز معدن فرصتی است تا بیشتر به فرصت‌ها و مزیت‌های این بخش بپردازیم. محتشمی‌پور خاطرنشان کرد: هنوز راه زیادی مانده تا بخش معدن بتواند نقش خود را در اقتصاد ملی ایفا کند.
وی ادامه داد: قانونگذاری بخش معدن در سال‌های گذشته در حال ورود به یک بحران بود، اما مدیریت شد و هر کجا احساس نیاز کردیم قانونگذاران به کمک ما شتافتند.
معاون وزارت صمت اظهار داشت: سال گذشته تلاش شد تا برخی زیرساخت‌ها به خصوص اطلاعات موجود و برخی مقررات اصلاح شود.
وی اضافه کرد: پارسال با کمک فعالان معدنی تلاش کردیم تا برخی مقررات موجود را اصلاح کنیم که در این زمینه بازخوردهای لازم را نیز دریافت کردیم و ایرادات اصلاح شد و امروز بخشنامه جامع معدن آماده ابلاغ است.
محتشمی‌پور خاطرنشان کرد: معدنکاری حرفه‌ای‌تر، ارائه صلاحیت‌های فنی، حرفه‌ای و مالی و شفافیت اطلاعات، از جمله محورهای اصلی در تنظیم مقررات است.
وی با بیان اینکه بخش اکتشاف در قسمت دولتی خود وزن و اهمیت لازم را پیدا نکرده، گفت: بخش دولتی عمده انرژی خود را صرف توسعه زیرساخت‌های معدنی کرده و همین مساله سبب شده تا سهم بخش دولت از اکتشاف کاهش یابد، این در حالی است که به ویژه در تولید اطلاعات پایه به دلیل ریسک‌های موجود دولت باید عملکرد قوی‌تری داشته باشد.

لزوم تدوین سند استراتژی معدنی کشور
رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: نیازمند تدوین سند استراتژی برای بخش معدن کشور به عنوان یک سند بالادستی هستیم تا بر اساس آن بتوانیم برنامه‌ریزی کنیم و فعالیت‌ها را به پیش ببریم.
مصطفی طاهری در همایش نکوداشت روز ملی معدن در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران افزود: دهه نسبتا بدی را در اقتصاد با رشد اقتصادی صفر و رشد منفی در بخش معدن پشت سر گذاشتیم.
وی با اشاره به برنامه هفتم توسعه که رشد هشت درصدی اقتصاد در آن پیش‌بینی شده است، یادآور شد: در بین این بخش‌ها، بخش معدن بیشترین وزن را برای دستیابی به این رشد با رقم حدود ۱۲ درصدی دارد و باید همه دست به دست بدهیم تا به این رشد دست یابیم.
طاهری با اشاره به اهمیت تدوین سند استراتژی معدنی کشور تصریح کرد: فرصت‌های خوبی برای قانونگذاری و سیاستگذاری در این سند حداقل برای یک دهه وجود خواهد داشت و در این زمینه باید فعالان معدنی به کمک ما بشتابند. وی ادامه داد: فصل ششم قانون برنامه هفتم توسعه مربوط به بخش معدن و زنجیره معدن است که ۱۱ ماده قانونی دارد و از این ظرفیت نیز می‌توانیم یک برنامه پنج‌ساله برای بخش معدن ایجاد کنیم.
رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس اضافه کرد: در موضوع اکتشافات، بخش دولتی باید دخیل باشد، زیرا این فعالیت ضمن حاکمیتی بودن، هزینه‌بر است و بر این اساس ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی باید به کمک بخش خصوصی بشتابند.
وی اظهار کرد: در موضوع ماشین‌آلات معدنی یک عقب‌ماندگی جدی و فرسودگی داریم، ضمن اینکه نیاز به ماشین‌آلات جدید برای توسعه بخش وجود دارد.
طاهری بیان کرد: به دلیل فرسودگی ماشین‌آلات سالانه ۱۲۰ هزار میلیارد تومان یارانه گازوئیل به بخش معدن و صنایع معدنی داده می‌شود.
وی همچنین با اشاره به اهمیت موضوع نیروی انسانی گفت: امروز شاهد کمبود نیروی انسانی خبره در بخش‌های حفاری و اکتشاف در حوزه دانشگاهی هستیم؛ در عین حال باید هنرستان‌هایی را در کنار بخش معدن و صنایع معدنی ایجاد کنیم تا نیازهای این بخش به نیروی انسانی کارآمد تامین شود.
رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به وجود گره‌های قانونی و تعارض منافع بین دستگاه‌هایی مثل وزارت صمت، منابع طبیعی، محیط‌زیست و… و همچنین وجود معارضان اجتماعی، تصریح کرد: در اصلاح قانون معادن سعی شد تا به بخشی از مسائل و مشکلات پرداخته شود. وی خاطرنشان کرد: رییس مجلس در مواردی همچون اصلاح قوانین، قانون بودجه و غیره همواره همراه و پشتیبان بخش معدن بوده و تلاش شد تا اصلاحات به نفع بخش خصوصی انجام شود.

لزوم توجه به بازارهای جهانی برای توسعه بخش معدن
رییس انجمن مس نیز در این مراسم اعلام کرد: در صورتی که به صادرات بخش معدن و صنایع معدنی بیش از پیش توجه نشود و به بازارهای جهانی فکر نکنیم، بخش معدن به طور قطع دچار مشکل خواهد شد.
بهرام شکوری افزود: به منظور افزایش صادرات محصولات بخش معدن و صنایع معدنی، علاوه بر شناسایی بازارهای جدید باید به ارتقای قابلیت صادراتی محصولات و کیفیت آنها بپردازیم.
وی بر لزوم توجه به بهره‌وری در تولید تاکید کرد و گفت: باید بتوانیم با کمترین استفاده از عوامل تولید، بیشترین محصول را تولید کنیم؛ در حالی که امروز بهره‌وری در جهان به معنای تولید منهای ضایعات صفر است.
شکوری ادامه داد: باطله‌های بسیار ارزشمندی در معادن کشور تولید می‌شود، به طوری که باطله‌های مس تولید شده حاوی نقره، طلا و مس است اما نمی‌توانیم آنها را استحصال کنیم. در این زمینه باید به سمتی برویم که باطله‌های ما عاری از مواد ارزشمند باشد.
وی تاکید کرد: باید خود را به استانداردهای جهانی مسلح کنیم و در این صورت می‌توانیم مدعی باشیم که محصولات ما قابلیت عرضه در بازارهای جهانی را دارد.
رییس انجمن سنگ تزئینی ایران، همچنین بر لزوم بسترسازی مناسب اینترنت به منظور هوشمندسازی معادن تاکید کرد و یادآور شد: در حالی مرکز آمار ایران و سازمان برنامه و بودجه سهم یک درصدی برای مواد معدنی در تولید ناخالص داخلی در نظر می‌گیرد که باید گفت در همه محصولات ساخته‌شده در اطراف ما اعم از ساختمان، خودرو و غیره مواد معدنی به عنوان محصولات نهایی وجود دارد و سهم مواد معدنی در GDP بسیار بیشتر خواهد بود.

لزوم دوری از داشتن نگاه سنتی به بخش معدن
همچنین رییس خانه معدن ایران با بیان اینکه بخش معدن نیازمند استقلال است، تاکید کرد: باید بخش معدن یک متولی مختص به خود داشته باشد.
محمدرضا بهرامن افزود: زمانی که می‌خواهیم از معدن، این ثروت الهی، استفاده کنیم نباید نگاه سنتی به آن داشته باشیم.
بهرامن ادامه ‌داد: همه فعالان معدنی عضو یک خانواده بزرگ هستند و باید دست در دست هم و در کنار هم مشکلات این بخش را حل کنیم.
وی تصریح ‌کرد: سرمایه‌گذاری در بخش منابع انسانی بسیار حائزاهمیت است که در سال‌های آینده شاهد رشد آن خواهیم بود.
رییس خانه معدن ایران گفت: برای رسیدن به یک معدنکاری موفق و پیشرفت در آمایش سرزمینی، چگونگی ارزیابی آنها و نحوه استفاده از این سرمایه ملی نیازمند طی این مسیرها با آموزش هستیم.
وی اظهار کرد: برای رسیدن به اهداف در سال‌های آینده نمی‌توانیم بدون برنامه پیش برویم.
مراسم نکوداشت روز معدن در دانشگاه امیرکبیر
دبیر هجدهمین همایش ملی روز معدن با بیان مفاهیم مهم و اساسی «نقش زنان در معدنکاری» ضمن اشاره به وجود تفاوت‌ها از بانوان خواست تا با پذیرش این تفاوت‌ها، انرژی خود را در مسیر درست صرف کنند تا به موفقیت‌های والا برسند.
حسنا شه‌بخش نقش افراد جامعه را در امور زنان بسیار مهم دانست و گفت: زنان باید انتخاب‌کننده باشند، نه انتخاب‌شونده.
وی به مشکلات و موانعی که بر سر راه فعالیت‌های انجمن‌های علمی از جمله بازدیدهای علمی در دانشگاه‌ و صنعت پرداخت و از مسوولان محترم خواست تا پاسخگوی این مشکل و مشکلات دیگری که توسط مهمانان پرسیده می‌شود باشند.
در ادامه رییس دانشکده مهندسی معدن دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مجید عطایی‌پور از تقارن همایش‌ها و موازی شدن زمان‌ها برای برگزاری آنها انتقاد و اعلام کرد که حامی همایش دانشجویان است و در همایش دیگر شرکت نخواهد کرد. وی ضمن اشاره به تاثیرگذاری دختران و خانم‌ها در طول تاریخ گفت: اول از هر چیز باید جلوی نگاه جنسیتی را گرفت، مخصوصا در جامعه امروزی که این مهم بیشتر شده است. مهرنوش حیدری کاندیدای دکتری مهندسی معدن روند گرایش بانوان به رشته مهندسی معدن را سینوسی اما رو به رشد دانست. او آمارهای مختلف جهانی را به سمع و نظر شرکت‌کنندگان همایش رساند و اعلام کرد که در کشور‌های پیشرفته در حوزه معدن، تحصیلات بانوان از آقایان بیشتر است. حیدری از جامعه، دانشگاه و صنعت خواست تا با تمرکز روی ورود بانوان به رشته مهندسی معدن، به رشد صنعت و کارهای تحقیقاتی کمک کنند.
در ادامه فریال مستوفی ضمن اشاره به ترجیح همایش دانشگاهی نسبت به همایش‌های دیگر، عوامل موثر بر مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی را مورد نقد و بررسی قرار داد.
عدم ارائه الگوهای صحیح در سیستم آموزشی درباره نقش بانوان، عدم توجه جدی به موضوع شایسته‌سالاری به جای دیدگاه جنسیتی و باور بر توانایی کافی بانوان ایرانی در نقش‌های مدیریتی، اجرایی و آموزشی از جمله مواردی بودند که عضو هیات نمایندگان و رییس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی تهران به آن اشاره کرد.
او نتایج مشارکت زنان را در افزایش درآمد، افزایش بهره‌وری و بهبود خدمات آموزشی و تحقیقاتی دانست. مستوفی در ادامه به بیان چالش‌های دیگری در حوزه معدن و ارائه راهکار برای رشد اقتصادی پرداخت.
سیما محمدنژاد استاد دانشگاه تربیت مدرس با بیان تاریخچه رشته مهندسی معدن و همچنین سرگذشت خود در این رشته به مسیر سخت پیش روی بانوان در رشته مهندسی معدن پرداخت و اظهار امیدواری کرد که در آینده نقش زنان در معدنکاری بسیار پررنگ‌تر دیده شود.
وی افزود: حتی در کشورهای پیشرفته عاملی که باعث می‌شود زنان سهم پنجاه درصدی در معدن نداشته باشند، ضعف جسمانی بانوان نیست و به این علت است که اگر یک زن استخدام شود، باعث می‌شود یک مرد نتواند استخدام شود.
محمدنژاد اشاره کرد که علاوه بر ایران در باقی کشورها نیز به محض تاکید بر شایسته‌سالاری و نمایان کردن توانمندی‌ها، عرصه را بر بانوان تنگ می‌کنند.

منبع: روزنامه جهان صنعت