به گزارش بیرونیت به نقل از روزنامه جهان صنعت، در واقع گفته می‌شود دانش تکنولوژیک ما در مسیر هوشمندسازی نسبت به دنیا بسیار پایین است. در این زمینه متاسفانه به طراحی بودجه هوشمندانه توجهی نشده، در حالی که در مسیر هوشمندسازی باید مراقبت جدی از این عرصه انجام شود.
متاسفانه امروز زیرساخت‌های هوشمندسازی در کشور فراهم نیست، اما دنیا در حال تجربه انقلاب جدیدی در این عرصه است و شاهد انقلاب صنعتی چهارم هستیم که در پی آن پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه‌های مختلف خواهیم دید. به این ترتیب معدنکاری نیز همچون سایر بخش‌ها ناچار است به سمت هوشمند‌سازی حرکت شود و به اصطلاح دیجیتالی شود.
به باور کارشناسان صنعت معدنکاری ایران با وجود قدمت از جمله آخرین صنایعی است که ناچار است وارد فاز دیجیتالی ‌شود. با اینکه معادن ایران ظرفیت ویژه‌‌ای دارند، اما تاکنون از این ظرفیت به نحو شایسته‌ای بهره‌برداری نشده است. تا حدی که هنوز اکتشاف و استخراج، برش‌ها و باطله‌‌برداری‌ها در معادن کشور به شکل سنتی انجام می‌‌شود. حالا تاکید شده که فناوری‌های نوپدید راهکار مناسبی برای پاسخگویی به کاستی‌‌ها هستند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد هوشمند‌سازی معادن به زیرساخت‌هایی از جمله ماشین‌آلات مدرن، اینترنت فراگیر، اپراتورهای کارشناس و تیم‌های تامین و نگهداری متخصص نیاز دارد که هیچ‌کدام در ایران آماده نیست. با توجه اینکه ما در ابزار هوشمندسازی فاصله بسیار معناداری با دنیا داریم، بنابراین در بحث هوشمندسازی مطرح می‌شود که باید اهدافی را تعریف و متناسب با آن الزاماتی ایجاد کنیم.

ناگزیر به هوشمندسازی هستیم
در این خصوص عضو هیات‌مدیره انجمن مس ایران با بیان اینکه ناگزیر هستیم به سمت هوشمندسازی معادن حرکت کنیم، مطرح کرد: باید این سیاست را در نظر بگیریم که برای حرکت در این مسیر نگاه اقتصادی داشته باشیم و تمرکز را بر یک هدف نگذاریم. برای مثال با هدف حمایت از تامین داخل، در ارتباط با شرکتی همچون هپکو که توانایی تامین تمام نیاز داخلی و توان رقابتی با تولیدات خارجی را ندارد، الزام برای خرید نگذاریم تا معادن متضرر این تصمیم نباشند. مشکانی تصریح کرد: متاسفانه در کشور در بخش‌هایی توهم و خودبزرگ‌بینی وجود دارد که امیدوارم در زمینه هوشمندسازی معادن دچار این مشکل نشویم، چراکه متاسفانه تکنولوژی هوشمندسازی در کشور وجود ندارد و باید آن را وارد کرد.
او با اشاره به اینکه بحث هوشمندسازی نوین از اینترنت اشیا گرفته شده است، ادامه داد: برای قرار گرفتن در این مسیر می‌توانیم دانش کشورهای پیش‌رو را بیاموزیم و برای این مهم نیازمند تعامل هستیم.
عضو هیات‌مدیره انجمن مس ایران با اشاره به شرایط تحریمی کشور ادامه داد: باید گامی که در مسیر هوشمندسازی برداشته می‌شود کاملا آگاهانه و بهینه باشد. متاسفانه دانش تکنولوژیک ما در مسیر هوشمندسازی نسبت به دنیا پایین است. در کشور به طراحی بودجه هوشمندانه توجهی نمی‌شود، در حالی که در مسیر هوشمندسازی باید توجه و مراقبت جدی از متخصصان این بخش انجام شود.
او در ادامه با بیان اینکه هوشمندسازی موضوع جدیدی نیست، اظهار کرد: در حال حاضر این موضوع تغییر کرده است و می‌خواهیم انقلاب جدید در صنعت را تجربه کنیم. به همین خاطر طراحی بودجه هوشمندانه در این روال از اهمیت بالایی برخوردار است.
مشکانی با اشاره به اهمیت آموزش خاطرنشان کرد: یکی از مسائلی که در حوزه زیرساخت‌ها کلیدی است، بحث آموزش است که در این زمینه دولت باید گام‌هایی بردارد و ریسک آموزش‌های لازم برای هوشمند‌سازی را بپذیرد. در واقع مراحل هوشمندسازی باید گام‌به‌گام اجرا شود و در این مسیر از اساتید داخلی و خارجی بهره ببریم. اساتیدی که با روش‌های بین‌المللی آشنا هستند تا آگاهی را در مسیر درست افزایش دهند و با گذر از آزمون و خطاها، در صورت مثبت بودن نتایج به کل کشور تعمیم دهند.
او با بیان اینکه نقش وزارت صمت در این عرصه چشمگیر است، تصریح کرد: در این اقدام نقش وزارت صمت کلیدی است، چراکه این نهاد ناگزیر به هوشمندسازی است. گاهی خرید تجهیزات هوشمندسازی برای معدنکار صرفه اقتصادی ندارد و مهم‌تر اینکه تحریم‌ها مسیر خرید برخی ابزارآلات را سخت و در برخی موارد غیرممکن کرده است. بنابراین اگر دولت نیازهای اولیه معادن را خریداری کرده و در اختیار معدنکاران بگذارد می‌تواند به نتایج مثبتی منجر شود و در توسعه هوشمندسازی گام‌های موثر بر خواهد داشت.
مشکانی تاکید کرد که دنیا به سمت هوشمندسازی گام‌های خوبی برداشته است و ما نیز باید در این مسیر حرکت کنیم و در این مسیر یک استراتژی مدون باید تدوین شود.

معادن بزرگ ایران هوشمند‌سازی شوند
همچنین دبیر انجمن مس ایران تصریح کرد: هوشمندسازی معادن ایران باید با هدف کاهش هزینه و افزایش راندمان انجام شود، به خصوص اینکه معادن بزرگ ایران محدود است و نیاز نیست در تمامی بخش‌ها هوشمندسازی شود.
ابوالفضل صالح‌آبادی گفت: بحث انقلاب صنعتی چهارم و ورود به بخش هوشمندسازی معادن یک بحث جدید است که از سال ۲۰۱۱ مطرح شده است.
دبیر انجمن مس ایران افزود: اینجا پرسش مهمی مطرح می‌شود که آیا بهتر است ما در مسیر هوشمندسازی معادن حرکت کنیم یا معادن موجود در کشور را به ابزارهای هوشمندسازی تجهیز کنیم؟ بستر فرآیند هوشمندسازی بر مبنای اینترنت اشیا، فراگیر و هوش مصنوعی است.
وی تصریح کرد: در حال حاضر ما در ابزار هوشمندسازی فاصله بسیار معناداری با دنیا داریم. در بحث هوشمندسازی باید اهدافی تعریف کنیم و متناسب با آن نیز الزاماتی وجود داشته باشد. معمولا کشورهای دنیا با توجه به نیاز و محدودیت‌های تکنولوژیک خود سیاستگذاری می‌کنند. در کشور ما نیز باید در ابتدا نیازسنجی شود و محدودیت‌های تکنولوژی شناسایی شوند.
صالح‌آبادی عنوان کرد: متاسفانه به دلیل تحریم‌ها ما قادر به خرید بخش سخت‌افزاری نیستیم. به گفته وی، هوشمندسازی با هدف کاهش هزینه و افزایش راندمان انجام می‌شود. با توجه به اینکه تعداد معادن بزرگ ما محدود است این پرسش پیش می‌آید که چه برنامه‌ای برای هوشمندسازی معادن کوچک داریم. نکته حائز اهمیت این است که در معادن مشخص شود که کدام بخش معدن نیازمند هوشمندسازی است، چراکه نیازی به هوشمندسازی تمامی بخش‌ها وجود ندارد.
دبیر انجمن مس ایران تاکید کرد: از بخش‌های دولتی و قانونگذار درخواست داریم که در ساختار قوانین کشور در حوزه هوشمندسازی ورود جدی‌تر داشته باشند. ما نیازمند زیرساخت تکنولوژیکی نسل ۴ هستیم؛ البته اگر بخواهیم در آینده در حوزه هوشمندسازی معادن حرفی برای گفتن داشته باشیم.

تدارک ایران و روسیه برای هوشمندسازی معادن
در باب اهمیت هوشمند‌سازی مسوولان کشور کم نگفته‌اند. به هر حال مساله مهم این است که بیش از اینکه در باب اهمیت هوشمندسازی معادن سخن به میان آید، باید در عمل کاری کرد. تابستان سال گذشته بود که معاون صنایع، ماشین‌آلات و تجهیزات وزارت صمت گفت: به دنبال گفت‌وگوهای انجام‌شده در حاشیه اجلاس کازان، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در زمینه تبادل فناوری و هوشمندسازی معادن همکاری‌های جدیدی طرح‌ریزی خواهند کرد.
سیدمحمد موسوی افزود: در بازدیدی که با همراهی علیرضا پیمان‌پاک معاون وزیر صمت و رییس سازمان توسعه تجارت از منطقه توسعه فناوری و نوآوری اینوپلیس جمهوری تاتارستان داشتیم، مقرر شد ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران در شرایط تحریم‌های اخیر علیه روسیه به یاری این منطقه بیاید. وی اظهار داشت: در این بازدید، با اشاره به ظرفیت‌های شرکت‌های خصوصی ایران در صنایع نرم‌افزاری، مقرر شد که نقشه راه همکاری‌های دوجانبه در این زمینه ترسیم شود. معاون وزیر صمت گفت: شرکت‌های ایرانی با وجود تحریم‌های ظالمانه در حوزه‌های مختلف به فناوری‌های پیشرفته دست یافته‌اند و افزون بر ۲ هزار شرکت ایرانی توانمند در عرصه ساخت اکثر تجهیزات ثابت و دوار و برخی تجهیزات فرآیندی فعال هستند.
به هر حال دیجیتالی شدن معادن اولویت اصلی بسیاری از مدیران معدنی دنیاست و می‌توان گفت که مدیران معدنی بین‌المللی در این خصوص سخن گفته‌اند و دیجیتالی شدن را در اولویت کاری خود قرار داده‌اند. در این باره می‌توان گفت هوشمندسازی به معنای استفاده بیشتر از فرصت‌های موجود و فناوری‌هاست که در ایران هم باید هرچه بیشتر مورد توجه قرار گیرد.