صنعت فولاد این روزهابه دلیل ناترازی شدید انرژی و محدودیت‌‌های بی‌سابقه در تامین برق و گاز و تصمیم‌‌گیری‌های ناعادلانه در آستانه ورشکستگی قرار گرفته است. براساس آمارها، صنعت فولاد تنها در یک ماه از سال جاری توانسته بدون محدودیت انرژی به تولید بپردازد و بیش از ۱۱۰‌روز از ظرفیت تولید خود را به دلیل قطعی‌های مکرر برق و گاز از دست داده است! همچنین بنابر گزارش‌ها، طی سه ماه نخست سال جاری تولید و صادرات فولاد با کاهش محسوس روبه‌رو شده و چندین میلیارد دلار خسارت مستقیم ناشی از محدودیت برق و گاز به این صنعت وارد شده است.

امروز مشکل در تامین برق و گاز، این صنعت راهبردی را در آستانه ورود به فاز زیان‌‌دهی و تعطیلی کامل قرار داده است. محدودیت‌ انرژی، فشار بازار و تهدید بیکاری گسترده، به‌ عنوان خطوط قرمز رشد صنعتی در نظر گرفته شده‌اند. درواقع بحران انرژی، علاوه بر کاهش تولید و ضربه به صادرات، خسارت چندین میلیارد دلاری به این صنعت استراتژیک وارد کرده که می‌توانست صرف توسعه زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر مانند نیروگاه‌های خورشیدی شود.

در حالی که بسیاری از فولادسازان برای کاهش فشار بر شبکه سراسری اقدام به تاسیس نیروگاه‌های اختصاصی کرده‌اند، وزارت نیرو آنها را تحت فشار قرار داد. در واقع در اقدامی بحث‌‌برانگیز، برق تولیدی این کارخانه‌ها به اجبار به شبکه سراسری واگذار شده و دسترسی شرکت‌ها به برق از سوی وزارت نیرو محدود شده است. سیاستی که نارضایتی وزارت صنعت، معدن و تجارت را به همراه داشته و مخالفت با قوانین حمایتی است.

صنعت فولاد به‌ عنوان یکی از پایه‌های اصلی اقتصاد کشور، با مصرف سالانه ۵۵۰۰‌مگاوات ساعت برق که ۷۳‌درصد آن توسط خود شرکت‌های فولادی تولید می‌شود، در شرایطی قرار دارد که حتی برق تولیدی خود نیز در بحران تامین انرژی نادیده گرفته و قطع می‌شود اما خطر تعطیلی کامل، کاهش اشتغال و افت صادرات فولاد، زنگ خطری است که صنعت فولاد ایران را تهدید می‌کند؛ صنعتی که نقش کلیدی در توسعه اقتصادی، اشتغالزایی و تقویت صادرات غیرنفتی دارد اما بدون اصلاح سریع و جامع در این حوزه، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای گریبانگیر کشور خواهد شد و بخش بزرگی از ظرفیت صنعتی کشور در معرض تعطیلی قرار خواهد گرفت.

قطعی برق برای همگان!
موضوع محدودیت‌های برق دیگر این روزها بر کسی پوشیده نیست؛ سال گذشته که صنایع و به‌ویژه صنایع انرژی‌بر همچون فولاد با محدودیت برق روبه‌رو می‌شدند، این موضوع را وزارت نیرو مطرح می‌کرد که برق صنایع محدود می‌شود تا مجبور به قطعی برق خانگی‌ها نشویم؛ امسال اما ماجرا متفاوت است. نه‌تنها محدودیت برق صنایع فولادی و سیمانی، بسیار زودتر و از اواسط فروردین‌ماه (به‌جای اواسط خردادماه) به سراغ آنها آمد و دامن‌گیرشان شد که قطعی برق ادارات و منازل که بعضا هر روزه قطع می‌شود، نشان می‌دهد وضعیت تامین برق کشور اصلا مناسب نیست.

کارشناسان صنعت فولاد هشدار داده‌اند که ادامه محدودیت شدید در تامین برق و گاز، این صنعت راهبردی را در آستانه ورود به فاز زیان‌دهی و تعطیلی کامل قرار داده است. ایجاد محدودیت‌های توأمان انرژی، در کنار فشارهای بازار و بیکاری گسترده، به‌ عنوان خطوط قرمز رشد صنعتی معرفی شده‌اند.

این درحالی است که پیشنهاد تاسیس نیروگاه توسط مسوولان دولتی، راهی برای تامین بخشی از انرژی مورد نیاز صنایع معرفی می‌شد؛ هرچند برخی واحدهای صنعتی برخلاف آنکه معتقدند «نیروگاه‌ساز نیستند» و باید به فعالیت تخصصی خود بپردازند اما اقدام به تاسیس نیروگاه هم کرده‌اند. البته حالا دست‌شان از همین برق تولیدی خود هم کوتاه مانده است؛ با وجود اینکه بسیاری از فولادسازان نیروگاه‌های اختصاصی راه‌اندازی کرده‌اند اما وزارت نیرو در اقدامی بحث‌برانگیز، برق تولیدی این کارخانه‌ها را به اجبار وادار به واگذاری به شبکه سراسری کرده و دسترسی خود شرکت‌ها به این نیرو را محدود کرده است. این موضوع حتی باعث نارضایتی وزارت صمت و مخالفت با قوانین حمایتی نیز شده است.

بنابر گزارش‌ها، طی سه ماه نخست سال جاری تولید و صادرات فولاد با کاهش محسوس روبه‌رو شده و چندین میلیارد دلار خسارت مستقیم ناشی از محدودیت برق و گاز به این صنعت وارد شده است؛ خسارتی که می‌توانست صرف ایجاد حداقل ۱۰‌هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی شود.

تولیدکنندگان فولادی در نامه‌ها و گفت‌وگوهای متعدد از وضعیت ناتراز انرژی ابراز نگرانی کرده‌اند. آنها ناترازی را به‌ عنوان معلول سوءمدیریت سنوات گذشته عنوان کرده و خواستار تصمیم‌گیری اساسی برای حل بحران برق شده‌اند. چندین نماینده مجلس و انجمن‌های صنفی نیز این موضوع را در جلسات رسمی پیگیری کرده‌اند.

بحران گسترده تامین انرژی برای صنعت فولاد
حال در جدیدترین اطلاع‌رسانی صورت گرفته توسط انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، دبیر این انجمن ضمن ابراز نگرانی جدی از وضعیت کنونی این صنعت، اعلام کرد که زنگ خطر ورشکستگی برای فولاد کشور به ‌صدا درآمده است.

سیدرسول خلیفه‌سلطانی تصریح کرد: صنعت فولاد از ۱۲‌ماه سال، تنها در یک ماه امکان تولید بدون محدودیت برق و گاز داشته و به طور میانگین، بیش از ۱۱۰‌روز از تولید خود را از دست داده است. چنانچه در برابر این اتفاق، نرخ برق و گاز برای فولادسازان کاهش داده می‌شد، این تسهیل می‌توانست بخشی از کاهش تولید و معطل ماندن ظرفیت‌ها را جبران کند اما متاسفانه نه‌تنها انرژی کافی تامین نشد، بلکه در اقدامی عجیب، نرخ آن نیز افزایش یافت.

این فعال صنعت فولاد کشور رویکرد سیاستگذاران و تصمیم‌گیران نسبت به این صنعت را نادرست و مبتنی بر داده‌های گذشته دانسته و گفت: امروزه وضعیت صنعت فولاد در افکار عمومی و حتی تصمیم‌گیران و سیاستگذاران، با صورت‌های مالی سه‌سال پیش رصد می‌شود و براساس عملکرد گذشته، درباره آن تصمیم‌گیری و قضاوت می‌شود؛ در حالی‌ که اکنون با افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تولید، بازار راکد و نظارت‌های سختگیرانه بر قیمت‌گذاری محصولات فولادی مواجه هستیم. این در شرایطی است که سایه ناترازی و گرانی انرژی نیز به شدت بر این صنعت سنگینی می‌کند.

خلیفه‌سلطانی از خاموشی‌های گسترده و بی‌سابقه در صنعت فولاد خبر داد و این وضعیت را «باور نکردنی» توصیف کرد و ضمن اشاره به سهم تولید برق توسط خود فولادسازان خاطرنشان کرد: صنعت فولاد ۵۵۰۰‌‌مگاوات ساعت برق مصرف می‌کند که از این میزان، ۴۰۰۰‌مگاوات ساعت، معادل ۷۳‌درصد آن را خود شرکت‌های فولادی تولید می‌کنند اما با این حال، وقتی کشور با ناترازی روبه‌رو می‌شود، حتی برق تولیدی خود فولادسازان نادیده گرفته شده و برق آنها نیز قطع می‌شود!

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران هشدار داد که ادامه این روند می‌تواند پیامدهای سنگینی برای یکی از پایه‌ای‌ترین صنایع کشور به‌دنبال داشته باشد؛ صنعتی که نقشی حیاتی در اشتغال، صادرات و رشد اقتصادی کشور دارد.
منبع: روزنامه جهان صنعت