به گزارش بیرونیت، شاید با توجه به شرایط کنونی کشور، لازم باشد شخص رئیس‌جمهور نه‌تنها از قطعه‌سازان و خودروسازان قدردانی کند، بلکه با حضور در واحدهای خودروسازی به آنان بگوید: «من به‌عنوان رئیس‌جمهور چه کنم که شما خودروهای کم‌مصرف‌تر و ایمن‌تر بسازید؟»

چنین اظهاراتی نه‌تنها تهدیدی عملی برای خودروسازان نیست، بلکه ممکن است باعث شود نقش آنان در رشد اقتصادی و کاهش ارزبری کشور بیشتر دیده شود.

آیا پزشکیان قادر است تولید خودرو را متوقف کند؟

طبق داده‌های سازمان بین‌المللی تولیدکنندگان خودرو (OICA)، تولید خودرو در ایران طی سال گذشته حدود ۱.۱۸ میلیون دستگاه بوده است. این حجم تولید، زنجیره‌ای متشکل از صدها قطعه‌ساز و ده‌ها هزار بنگاه کوچک را درگیر کرده و به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم صدها هزار نفر را به اشتغال وابسته کرده است.

برآوردها نشان می‌دهد توقف تولید خودرو ممکن است صدها هزار شغل را تهدید کند؛ عددی که عملاً هیچ دولتی توان تحمل تبعات اجتماعی و سیاسی آن را ندارد.

بازار ایران سالانه حدود ۱ تا ۱.۳ میلیون دستگاه خودرو توسط تولیدکنندگان داخلی تأمین می‌کند. برآورد می‌شود تقاضای واقعی کشور در صورت عرضه پایدار و قیمت منطقی، به حدود ۱.۵ میلیون دستگاه برسد.

این فاصله میان عرضه و تقاضا همان «تقاضای انباشته» است که در سال‌های اخیر به دلیل کاهش واردات، مشکلات ارزی و محدودیت‌های تولید، انباشته شده است. در نتیجه، توقف تولید نه‌تنها کمکی به کاهش مصرف سوخت نمی‌کند، بلکه بحران کمبود خودرو را تشدید می‌کند.

علاوه بر تقاضای انباشته، ناوگان خودرویی کشور نیز فرسوده است. نیاز سالانه به نوسازی این ناوگان، تقاضا را از سطح رسمی بسیار بالاتر می‌برد. بنابراین، هرگونه تهدید برای توقف تولید، عملاً فاصله میان نیاز واقعی جامعه و عرضه خودرو را بیشتر می‌کند.

ادبیات تنبیهی کار نمی‌کند

تجربه سیاست‌گذاری اقتصادی در ایران و جهان نشان می‌دهد زبان تهدید در تعامل با تولیدکنندگان کارساز نیست. اقتصاد به ثبات، پیش‌بینی‌پذیری و امنیت سرمایه نیاز دارد. رویکردهای تنبیهی فقط ریسک تولید را افزایش می‌دهد، هزینه‌ها را بالا می‌برد و سرمایه‌گذاری را فراری می‌دهد.

به‌جای تهدید، سیاست‌گذاران باید برنامه‌هایی برای ارتقای فناوری، حمایت از تحقیق و توسعه و بهبود کیفیت ارائه کنند.

البته پزشکیان در ادامه گفته است: شرکت‌ها در صورت نیاز فناوری روز دنیا را خریداری کنند و دولت نیز در این مسیر از آنها حمایت می‌کند؛ اولویت ما تولید خودروهای ایمن و برقی است.

اما واقعیت این است که به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی، همکاری خودروسازان ایرانی با شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا امکان‌پذیر نیست.

در حال حاضر تنها همکاری رسمی ایران با برخی خودروسازان چینی آن هم در حد مونتاژ است و تاکنون جوینت‌ونچر واقعی شکل نگرفته است.

با بسته بودن مسیر همکاری خارجی، دو خودروساز بزرگ کشور ناچار شده‌اند با اتکای به توان داخلی، برخی محصولات را طراحی و تولید کنند. این تلاش‌ها اگرچه ارزشمند است، اما نتوانسته‌اند پاسخگوی همه نیازهای بازار باشند.

به گزارش بیرونیت، با این حال و در شرایطی که کشور برای تأمین ارز کالاهای ضروری با مشکل مواجه است، باید قدردان صنعتی بود که در طول بیش از شش دهه فعالیت، توانسته بخش عمده نیاز داخلی را تأمین و از خروج حجم قابل توجهی ارز جلوگیری کند.

سیاست‌گذاران باید با واقع‌بینی بیشتری به صنعت خودرو بنگرند و به‌جای فشارهای دستوری و تهدیدهای غیرعملی، مسیرهای واقعی بهبود کیفیت و کاهش مصرف را جست‌وجو کنند.