بکارگیری فناوری نوین در افزایش تولید و بهره‌وری نقش کلیدی دارد حتی فعالان صنایع معتقدند برای بقا در بازارهای صادراتی باید به تجهیزات روز دسترسی داشته باشیم. درهمین زمینه حسن دویران، فعال صنعت سرب و روی به فلزات آنلاین گفت: فرآیند تولید شمش سرب در ایران در بیشتر واحد‌های تولیدی بزرگ و کوچک‌مقیاس، سنتی است؛ در حالی که با استفاده از این روش‌ها نمی‌توانیم با کشور‌های مطرحی مانند چین و امریکا که جزو بزرگ‌ترین تولیدکنندگان شمش سرب در جهان هستند، رقابت کنیم و همین موضوع، لزوم سرمایه‌گذاری در روش‌های نوین تولید شمش سرب را بیش از پیش نشان می‌دهد. وی بیان کرد: فعالیت این مجموعه، تولید شمش سرب از کنسانتره معدنی است اما در مسیر تولید، با معضل تامین مواد اولیه و همچنین عدم اظهار شرکت‌های فرآوری مواد معدنی از میزان نقره موجود در کنسانتره در فاکتور فروش به دلیل مسائل مالیاتی روبه‌رو هستیم. به طور مثال، به ازای هر تن کنسانتره خریداری شده به میزان ۳۰۰ ppm نقره وجود دارد و طبق قوانین وضع شده از سوی سازمان‌های ذی‌ربط، اگر مقدار نقره موجود از ۲۰۰ ppm در هر تن بالاتر باشد، باید در فاکتور فروش نرخ آن لحاظ شود اما اگر نقره موجود در کنسانتره از این مقدار پایین‌تر باشد، نیاز به این امر نیست. درحال‌حاضر میزان نقره موجود در کنسانتره بیش از ۲۰۰ppm است و این شرکت‌ها مقدار آن در فاکتور لحاظ نکرده اما بهای آن را از ما مطالبه می‌کنند. هنگامی که آنالیز کنسانتره انجام می‌شود، ما باید بتوانیم با مدارک عنوان کنیم به چه علت نرخ کنسانتره به این میزان بوده است و زمانی که درخواست خود را مطرح می‌کنیم، این مورد را باید در فاکتور خرید لحاظ کنند متاسفانه از اجرای آن شانه خالی می‌کنند و نظارت دقیقی از سوی سازمان‌های ذی‌ربط صورت نمی‌پذیرد. دویران ادامه داد: اگر بتوانیم کنسانتره را به طور مستقیم از افراد تولیدکننده تامین کنیم، بسیار مناسب است اما به سبب جولان واسطه‌ها که هیچ اطلاعات تخصصی در رابطه با کنسانتره ندارند، سازوکارهایی در روند عرضه به وجود آمده است. به طور مثال، این افراد با خرید عمده‌ کنسانتره و دپوی آن و با اضافه کردن موادی که ماهیت مشخصی ندارند، کیفیت کنسانتره را کاهش می‌دهند. در هنگام فروش نیز نمونه باکیفیت کنسانتره را به تولیدکنندگان ارائه می‌کنند اما زمانی که قرارداد منعقد شد، مشخص می‌شود که کنسانتره‌ خریداری شده از کیفیت مناسبی برخوردار نیست و این افراد هم پاسخگو نیستند.

انبوه مشکلات روی دوش تولیدکنندگان خرد
این فعال صنعت سرب و روی در ارتباط با افزایش سرسام‌آور بهای گاز، عنوان کرد: متاسفانه به دنبال عدم کارشناسی‌های لازم، بهای گاز واحد‌های تولیدی شمش سرب از کنسانتره، حدود ۱۰ برابر واحد‌هایی است که از بازیافت باتری‌های فرسوده خودرو تولید شمش سرب دارند. به طور مثال اگر در واحد‌های بازیافت باتری میزان بهره‌وری و تولید سرب از باتری ۲۰ درصد باشد بهای گاز ۱۰ میلیون تومان است اما بهای گاز پرداختی ما که میزان بهره‌وری از کنسانتره و تولید سرب به ۶۰ درصد می‌رسد، مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان است. در صورتی که گاز مصرفی هر دو واحد یکسان و ضایعات تولیدی ما کمتر است اما دلیل این اختلاف نرخ مشخص نیست و در این میان، تولیدکنندگان خرد بیشترین فشار را متحمل می‌شوند که توان رقابت با شرکت‌های بزرگ را ندارند. این در حالی است که ما می‌توانیم نقره موجود در کنسانتره را جداسازی نکنیم و مصرف گاز خود را حتی از این میزان هم کاهش دهیم اما به سبب سال‌ها فعالیت در این حوزه و کسب تجربه فراوان، علاقه‌مند به ادامه فعالیت در صنعت کشور هستیم. دویران در خصوص فرآیند تولید شمش سرب در این واحد تولیدی، اذعان کرد: فرآیند تولید شمش سرب در ایران در تمام واحد‌های تولیدی بزرگ و کوچک‌مقیاس به صورت سنتی است و از کوره‌های دوار برای تولید سرب از کنسانتره بهره می‌‎بریم. بدین صورت که در ابتدا کنسانتره داخل کوره‌های دوار ریخته می‌شود و پس از حرارت‌دهی کافی، سرب موجود در آن جداسازی و در نهایت تبدیل به شمش سرب می‌شود. لازم به ذکر است که با این روش‌‌های سنتی، نمی‌توانیم با کشور‌هایی همچون چین که بزرگ‌ترین تولیدکننده شمش سرب در جهان است، رقابت کنیم. وی در ارتباط با طرح‌های توسعه‌ای مجموعه و لزوم سرمایه‌گذاری در روش‌های نوین تولید شمش سرب، مطرح کرد: خوشبختانه توانسته‌ایم نقره موجود در کنسانتره را جداسازی و شمش نقره تولید کنیم. همچنین نقره موجود در کنسانتره معدن دونا، از کیفیت مناسبی برخوردار است اما به سبب اینکه کنسانتره سرب این معدن از نوع سولفوره بوده، بلااستفاده مانده است. در صورتی که استفاده از این نوع کنسانتره هیچ تاثیری بر کیفیت نهایی محصول نمی‌گذارد و استاندارد‌های شمش سرب حفظ می‌شود. تنها دلیل عدم تمایل تولید‌کنندگان به استفاده از این نوع کنسانتره، کمبود سرمایه‌گذاری برای توسعه فرآیند تولید از کنسانتره سولفوره است. در صورتی که در کشور‌های مطرحی مانند چین و امریکا به سبب استفاده از تکنولوژی روز تولید، بهره‌‌وری بالایی از مواد اولیه با عیار پایین دارند.

این تولیدکننده شمش سرب در پاسخ به سوال خبرنگار «فلزات آنلاین» مبنی بر اینکه آیا حمایتی از واحد‌های تولیدی به منظور تسهیل روند تولید به عمل آمده است یا خیر، ابراز کرد: متاسفانه هیچ‌گونه حمایتی از واحد‌های تولیدی کوچک‌مقیاس از سوی هیچ نهادی صورت نمی‌گیرد. با وجود اینکه تولیدکنندگان بزرگ به راحتی در مسیر تولید گام برمی‌دارند و از حمایت‌های لازم برخوردارند. لازم به ذکر است که کشور عراق به دلیل نبود دانش و نیروی انسانی متخصص، سعی در جذب تولیدکنندگان ایرانی در استان سلیمانیه کرده و در این زمینه بسیار موفق بوده است. تولیدکنندگان ایرانی هم به علت عدم حمایت‌های لازم، افزایش حامل‌های انرژی و تهیه دشوار مواد اولیه، تمایل به ادامه فعالیت در عراق پیدا کرده‌اند.

آینده روشن صنعت سرب
دویران با اشاره به اینکه بازار مصرف شمش سرب از وضعیت مناسبی برخوردار است، خاطرنشان کرد: خوشبختانه تقاضا برای شمش سرب در بازار مصرف وجود دارد که این مسئله در گروه تامین مواد اولیه کافی است. با توجه به اینکه شالوده صنعت سرب بر پایه صادرات نهاده شده است، حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد شمش سرب تولیدی به کشور‌های هند و امارات صادر می‌شود و عمده مصرف‌کنندگان شمش سرب در داخل کارخانه‌های باتری‌سازی و صنایع دفاعی هستند اما متاسفانه تولیدکنندگان به سبب حضور واسطه‌ها نمی‌توانند با این صنایع به طور مستقیم ارتباط برقرار کنند. پیشنهادی را مبنی بر چگونگی تامین کنسانتره و تحویل محصول نهایی در راستای مقابله با این واسطه‌ها به شرکت‌های بزرگ و مادر که در صنعت سرب و روی فعالیت دارند، ارائه کردیم اما متاسفانه با وجود اینکه درصد خلوص شمش سرب تولیدی در مجموعه ما به ۹۹.۹۹ درصد می‌رسد، توجهی نشد. وی در پایان در رابطه با آینده و چشم‌انداز صنعت سرب، خاطرنشان کرد: اگر چرخ صنعت در همه زمینه‌ها در حال گردش و فعال باشد همیشه سودمند است و ضرر زمانی به تولیدکنندگان وارد می‌شوند که افراد متخصص در جایگاه خود نباشند. ما در بدترین شرایط اقتصادی تولید را آغاز کردیم به طور مثال در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ نرخ شمش سرب به‌ازای هر کیلوگرم ۶ تا ۷ هزار تومان بود اما به صورت ناگهانی با افت نرخ روبه‌رو شد و شمش سرب به نرخ ۴ تا ۵ هزار تومان به‌ازای هر کیلوگرم رسید. ما باز هم در این شرایط به تولید ادامه دادیم و با مدیرت اوضاع توانستیم از این برهه عبور کنیم. در نهایت آینده این صنعت بسیار روشن است و سرما‌یه‌گذاران جدید هم می‌توانند در این عرصه قدم بگذارند.
منبع: روزگار معدن