درحال‌حاضر ۳۵۷ مورد پروانه بهره‌برداری معادن در کردستان وجود دارد که از این تعداد ۱۵ مورد آن از ابتدای امسال تاکنون صادر شده است.

۱۳۹ مورد پروانه اکتشاف هم در استان صادر شده است که به منزله اجازه عملیات اکتشافی در محدوده‌هایی است که متقاضیان اکتشافی درخواست دادند و از این تعداد نیز ۲۶ مورد مربوط به سال ۱۴۰۱ است.

افزون بر این ۱۰ مورد گواهی کشف هم صادر شده است که در واقع شامل محدوده‌هایی است که بعد از انجام عملیات اکتشافی منجر به معرفی و تایید ذخیره مواد معدنی شده و از این تعداد هم هفت مورد مربوط به امسال است.

از مجموعه معادن استان؛ ۱۸۳ معدن معادل ۵۱ درصد فعال و ۱۷۴ معدن به عبارتی ۴۹درصد غیرفعال بوده و هشت واحد هم در حال تجهیز است؛ اگرچه در گذشته بیشتر معادن استان در حوزه مصالح ساختمانی بوده ولی امسال ۱۵ مورد پروانه بهره‌برداری که صادر شده بیشتر در بخش سنگ لاشه، کانی‌های صنعتی و مواد معدنی فلزی است.

برای شناسایی بیشتر ظرفیت‌های معدنی کردستان، عملیات اکتشاف مواد معدنی از اوایل دهه ۹۰ در پهنه‌های سقز، بیجار، قروه و دیواندره آغاز شد.  درهمین زمینه گفت‌وگوی ایرنا درباره شناسایی منابع معدنی در پهنه‌های اکتشافی با مهدی سیفی باغی خانی، معاون امور معادن اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان کردستان به شرح زیر است.

یکی از اقدامات و فعالیت‌های معدنی استان مربوط به اکتشاف است و به همین منظور در سال ۱۳۹۲ برای شناسایی منابع معدنی جدید و پنهان چند پهنه اکتشافی و تعدادی محدوده امید بخش مشخص شد. بعد از این، چه اقداماتی انجام شده است؟

بله درست است؛ از سال ۱۳۹۲ چهار پهنه اکتشافی در استان به وسعت ۱۲ هزار و ۵۰۰کیلومترمربع مصوب شد. با توجه به اینکه در استان نیاز به اکتشافات عمقی داریم و کانسارهای پنهان با استفاده از اطلاعات ژئوفیزیک هوایی قابل برداشت و اکتشاف است و از این طریق مسیر اولیه برای اکتشاف مشخص می‌شود، این تعداد پهنه هم در شهرستان‌های سقز، بیجار، قروه و دیواندره تعریف شد.

با توجه به اینکه سازمان زمین شناسایی و اکتشافات معدنی کشور و همچنین سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) توانایی لازم در خصوص انجام عملیات اکتشافی را داشته اند، پهنه‌ها به آنها واگذار شده است؛ در نتیجه پرواز ژئوفیزیک هوایی، ۱۴ محدوده امید بخش در پهنه قروه، ۶ محدوده در بیجار و چهار محدوده اکتشافی امیدبخش هم در سقز شناسایی شد. در نتیجه پرواز ژئوفیزیک هوایی ۱۴ محدوده امید بخش در پهنه قروه، ۶ محدوده در بیجار و چهار محدوده اکتشافی امیدبخش هم در سقز شناسایی شد.

آخرین پهنه استان هم مربوط به دیواندره بود که امسال آغاز شد؛ درحال‌حاضر وضعیت اجرای این طرح چگونه است؟

یکی از پهنه‌های معدنی استان پهنه دیواندره است که مدتی به دلیل مشکل تامین شرایط پرواز به تعویق افتاد و سرانجام سازمان زمین شناسی با همکاری ایمیدرو امسال آن را آغاز کرد، اکنون عملیات فیزیکی پرواز به اتمام رسیده و درحال‌حاضر، دیگر مراحل اکتشافی در حال انجام است و قرار شده است تحلیل داده‌ها تا پایان این ماه انجام و فازهای بعدی اکتشافی طراحی شود.

۱۳۹ مورد پروانه اکتشاف در استان صادر شده است، بفرمایید پروانه‌ها بر چه اساس در این پهنه‌ها صادر شده است؟

متقاضیان اکتشاف حقیقی و حقوقی خودشان طی بررسی‌های علمی، فنی و کارشناسی و براساس داده‌ها و عکس‌های ماهواره‌ای و بررسی‌های سطح زمین در منطقه‌های امیدبخش، اقدام به بررسی اولیه کرده و سپس درخواست ثبت محدوده معدنی را ارائه می‌کنند.

اشاره کردید به شناسایی محدوده‌های اکتشافی امید بخش در سه شهرستان سقز، بیجار و قروه؛ بعد از مشخص شدن اینکه در اعماق زمین در محدوده این پهنه‌ها چه میزان ماده معدنی وجود دارد؛ چه اقداماتی در راستای بهره‌برداری از چنین ظرفیت هایی انجام دادید؟

تعدادی از این محدوده‌های امیدبخش را به دلیل مخالفت ادارات کل محیط‌زیست و منابع طبیعی استان بعد از صرف زمان و هزینه زیادی به اجبار بلوکه کردیم تعدادی از این محدوده‌های امیدبخش معدنی به دلیل مخالفت‌های ادارات کل محیط‌زیست و منابع طبیعی استان بعد از صرف زمان و هزینه زیادی به اجبار بلوکه شد.

به عنوان نمونه با توجه به اینکه هدف از تعریف پهنه شهرستان قروه سرمایه‌گذاری در بحث صنایع پایین دستی و تکمیلی در استان بود و چهار محدوده معدنی در این شهرستان را به عنوان آهنی و ۱۰ محدوده معدن غیرآهنی شناسایی شد، تاکنون ۶ معدن آن به دلیل مخالفت محیط‌زیست و منابع طبیعی بلوکه شده است. در سقز هم عملیات اکتشافی منجر به شناسایی چهار محدوده امیدبخش شد که در این رابطه هم با موانعی از سوی منابع طبیعی مواجه هستیم که این مسئله از طریق سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در حال پیگیری است؛ از ۶ محدوده امیدبخش پهنه بیجار هم چهار محدوده به دلیل اینکه فاقد ظرفیت مورد نظر برای سرمایه‌گذاری بود، حذف شد و ۲ محدوده هم در حال طی سایر مراحل است.

شناسایی این محدوده‌های معدنی زمینه و جذب سرمایه‌گذار را برای بخش معدن استان ایجاد کرده است و از هر سرمایه‌گذاری که تمایل داشته باشد در این بخش سرمایه‌گذاری کند حمایت خواهیم کرد چراکه یکی از برنامه‌های دولت سیزدهم فعال‌سازی معادن و بهره‌مندی مطلوب از این ظرفیت ارزشمند است.

برای محدوده‌های امیدبخشی که مورد تایید ادارات محیط‌زیست و منابع طبیعی است چه برنامه‌ای دارید و قرار است چگونه از این ظرفیت بهره‌برداری شود؟

پس از موافقت ارگان‌های استعلام شونده، پروانه اکتشاف برای محدوده‌ها صادر می‌شود و پس از طی مراحل اکتشاف تفصیلی و معرفی ذخیره و تایید کارشناسی، گواهی کشف و سپس پروانه بهره‌برداری صادر می‌گردد و در فاز بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.

براساس قانون، ۱۵ درصد از حقوق معادن باید در همان منطقه هزینه شود که طی سال‌های گذشته این اقدام یا انجام نشده یا اگر هم شده باشد، مبلغ بازگردانده شده بسیار کم بوده است. از آنجایی که رئیس‌جمهوری در تیرماه امسال در سفر به کردستان بر هزینه کرد حقوق دولتی برای توسعه استان تاکید کرد، در همین راستا چه میزان حقوق دولتی در ۹ ماهه امسال در استان پرداخت شده و چه میزان از آن باز گردانده شده است؟

از ابتدای امسال تا پایان آذرماه ۹۷۳ میلیارد تومان حقوق دولتی از معادن استان وصول شد و پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال، افزون بر هزار میلیارد تومان در این حوزه وصولی داشته باشیم. با توجه به اینکه رسالت وزارت صنعت، معدن و تجارت و ادارات کل تابعه استانی، محاسبه و وصول حقوق دولتی معادن مطابق قانون، آیین نامه اجرایی و دستورالعمل‌های مربوطه است، این امور به طور مداوم در حال انجام است و مبالغ وصولی به حساب متمرکز خزانه واریز می‌شود اما پیگیری بازگشت‌های قانونی پیش‌بینی شده خارج از حیطه کاری وزارت و اداره کل متبوع بوده و امیدواریم از طریق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و استان پیگیری جدی در این زمینه به عمل آید.

منبع: روزگار معدن