رشدی که نشان می‌دهد اهمیت حرکت به سمت ذخایر در عمق هم بیش از پیش شده و دولت به کمک شرکت‌های معدنی تلاش می‌کند بهره‌برداری از ذخایر معدنی را افزایش دهد. البته دلایل زیادی دست‌به‌دست هم داده تا این رشد محقق شود که یکی از مهم‌ترین آن پس از توجه دولت به توسعه اکتشافات، افزایش درآمد شرکت‌های حفاری باشد. در ادامه به بررسی دلایل اثر‌گذار بر این رشد پرداخته‌ایم.

به گزارش «روزگار معدن»، توسعه اکتشافات در چند سال اخیر بیش از پیش در دستور‌‌کار دولت و سازمان‌های مرتبط از‌جمله سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) قرار گرفت. اما در کنار آن دولت ورود بخش خصوصی به این حوزه را تسهیل بخشیده و امروز شرکت‌های بخش خصوصی پروژه‌های اکتشافی خوبی در اختیار دارند.امروز شرکت‌های بخش خصوصی با ورود به عرصه اکتشافات تلاش می‌کنند تا عقب‌افتادگی در این حوزه را جبران کرده و ایران را به استانداردهای جهانی نزدیک کنند. این در حالی است که کشور به دلیل شرایط زمین‌شناسی دارای ذخایر ارزشمند معدنی است که بهره‌برداری از آنها می‌تواند به توسعه صنعتی و اقتصادی کشور منجر شود. وجود چنین ذخایری باعث شد تا طرح جامع فولاد در دستور‌کار قرار بگیرد و تولید ۵۵میلیون تن فولاد برای سال ۱۴۰۴ در دستور کار قرار بگیرد. در واقع یکی از اصلی‌ترین دلایل برای این هدف‌گذاری در اختیار داشتن ذخایر سنگ‌آهن بود اما امروز همین موضوع امروز به اصلی‌ترین نگرانی فولادی‌ها تبدیل شده است. عدم توسعه اکتشافات باعث شده تا تامین مواد اولیه به یکی از بحران‌های اصلی برای توسعه صنعت فولاد تبدیل شود. همین نگرانی باعث شد تا دولت به کمک بخش خصوصی به سراغ توسعه اکتشافات برود زیرا در صورت غفلت بیشتر از توسعه این حوزه در سال‌های آینده با وجود ذخایر سنگ‌آهن در کشور به وارد‌کننده این محصول تبدیل می‌شود که می‌تواند بر نرخ تمام شده فولاد هم تاثیر منفی گذاشته و هزینه‌های تولید را افزایش دهد. این در حالی است که توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقلی و بندری هم چندان موازی با برنامه فولاد توسعه نداشته است همین موضوع می‌تواند موضوع واردات سنگ‌آهن را سخت کند.

رشد ۳۵ درصدی حفاری اکتشافی در ۹ ماهه امسال
اما حالا آمارها نشان می‌دهد رفتن به سمت ذخایر عمیق می‌تواند بخشی از این عقب ماندگی را جبران کرده و کمک کند تا ذخایر بیشتری مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.

مدیر اکتشاف ایمیدرو اعلام کرد: میزان حفاری اکتشافی این سازمان و شرکت‌های تابعه، طی ۹ ماهه ۱۴۰۱ با با رشد ۳۵ درصدی، به ۲۰۷ هزار متر رسید.

احمد فتاحی مجلج گفت: میزان حفاری اکتشافی ایمیدرو و شرکت‌های تابعه از ابتدای فروردین تا پایان آذر، نسبت به میزان حفاری اکتشافی ۹ ماهه ۱۴۰۰(حدود ۱۵۳ هزار متر)، ۵۴ هزار متر بیشتر شد.

وی افزود: ایمیدرو و شرکت‌های تابعه در ۹ ماهه امسال در حوزه اکتشافات سنگ‌آهن، زغال‌سنگ، پلی متال، بوکسیت و…، ۷ هزار و ۸۳۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون ریال سرمایه‌گذاری کردند که نسبت به رقم مدت مشابه سال گذشته (۳ هزار و ۲۳۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال)، ۱۴۰ درصد رشد نشان می‌دهد.

مدیر اکتشاف ایمیدرو با اشاره به جزییات عملیات اکتشافی سایر واحدهای تابعه این سازمان در ۹ ماهه ۱۴۰۱ گفت: در مدت مذکور، «شرکت ملی صنایع مس ایران»، ۱۳۱.۹ هزار متر برای اکتشافات سراسری کانسنگ مس و «شرکت آلومینای ایران» نیز با هدف اکتشاف اندیس‌های بوکسیت، ۲۰.۹ هزار متر حفاری اکتشافی انجام داده‌اند.

وی افزود: «طرح توانمندسازی اکتشاف ایمیدرو» ۶.۳ هزار متر در بخش اکتشافات فاز عمومی و «مجتمع سنگ‌آهن سنگان» در آنومالی‌های شرقی و مرکزی، ۵.۱ هزار متر حفاری انجام دادند. «شرکت مدیریت اکتشاف منابع معدنی پایا» نیز در مرحله اجرای عملیات اکتشافات سطحی قرار دارد.

چرایی رشد حفاری در ۹ماهه ۱۴۰۱
آن طور که پیداست ایمیدرو به کمک شرکت‌های بزرگ همچون شرکت ملی مس در تلاش است تا میزان حفاری اکتشافی را افزایش داده و خود را به استانداردهای جهانی نزدیک کند. در دهه‌های گذشته تنها تمرکز بر ذخایر سطحی با عیار بالا بود که باعث شد از ذخایر موجود در عمق غافل باشیم. اما حالا شرکت‌های معدنی بزرگ به اهمیت این موضوع پی‌برده‌اند.

وحید صائب فر کارشناس حوزه اکتشافات در گفت‌وگو با «روزگار معدن» با اشاره به رشد ۳۵ درصدی حفاری‌های اکتشافی در ۹ ماهه سال ۱۴۰۱، اظهار کرد: بدون شک رسیدن به این رشد ۳۵ درصدی چندین دلیل دارد که می‌توان به آنها اشاره کرد. در ۲ تا ۳سال اخیر علی‌رغم رشد بسیار بالای نرخ ارز اما برخی شرکت‌های حفاری اقدام به خرید و نوسازی تجهیزات خود کرده‌اند. وی ادامه داد: این نوسازی باعث کاهش استهلاک می‌شود. در واقع به هر میزان تجهیزات جدید و به روز در اختیار باشد می‌توان شاهد کاهش نرخ تمام شده فعالیت‌ها بود. شرکت‌های حفاری به صورت روزانه و براساس میزان حفاری هزینه‌های خود را دریافت می‌کنند در نتیجه نوسازی تجهیزات باعث می‌شود تا سرعت کار روزانه نیز افزایش و درآمد شرکت‌ها نیز بیشتر شود. صائب فر با اشاره به دلایل دیگر گفت: علت دیگری که باعث می‌شود میزان حفاری‌ها با رشد همراه شود آن است که قیمت‌ها از حالت دستوری خارج شده است. پیش تر قیمت‌ها براساس تصمیمات کمتر از ۱ میلیون تومان بود اما امروز حفاری‌ها از یک میلیون تومان به بالا است برای هر متر و گاها به ۳ میلیون تومان هم می‌رسد. در نتیجه درآمد شرکت‌های حفاری بیشتر شده است.

این کارشناس حوزه اکتشافات ادامه داد: اما نکته دیگر برای این رشد می‌تواند تکنولوژی‌های جدید در حوزه حفاری باشد که در دنیا مورد استقبال قرار گرفته است. به عنوان مثال سیستم هیدرولیک نیاز به جاده‌سازی ندارد و می‌تواند به کار سرعت بدهد. این موضوع باعث می‌شود تا کیفیت حفاری‌ها هم افزایش پیدا کند.

به گفته صائب‌فر، مهم‌ترین دلیل شاید آن است که دولت و شرکت‌های دولتی در بحث اکتشافات اهمیت حفاری در عمق را فهمیده‌اند و امروز می‌دانند اگر میزان حفاری‌ها را افزایش دهند می‌توان بیش از گذشته از ظرفیت‌های معدنی کشور استفاده کرد.

وی در ادامه تصریح کرد: تمامی این عوامل دست به‌دست هم می‌دهند تا شاهد رشد ۳۵درصدی میزان حفاری در ۹ ماهه ۱۴۰۱ باشیم اما مسئله مهم آن است که ما همچنان از اعداد جهانی عقب هستیم و فاصله زیادی با آنها داریم. همچنان میزان حفاری به نسبت ذخایری که در اختیار داریم کم است و باید آن را افزایش دهیم. توجه دولت به افزایش حفاری‌های اکتشافی و بهره‌برداری از ذخایر معدنی کشور در کنار رشد در آمد شرکت‌های حفاری توانسته رشد ۳۵ درصدی را برای این بخش به همراه داشته باشد. این موضوع می‌تواند بر کاهش نگرانی‌ها برای کمبود مواد اولیه موثر و همچنین منجر به افزایش ذخایر معدنی شود. اتفاقی که رفته رفته سایه نفت را از اقتصاد کشور کم کرده و صادرات غیر نفتی را کاهش می‌دهد.
منبع: روزگار معدن