در پرونده ماشینآلات معدنی از محدودیت‌های داخلی به عنوان یکی از علل اصلی مشکلات یاد می‌شود، تا جایی که تاکید می‌شود امروز هزینه‌های داخلی بخش معدن برای تامین ماشینآلات بیش از پیش صعودی و چیزی حدود ۴ برابر شده است.
به گزارش بیرونیت به نقل از جهان صنعت، متاسفانه در سال‌های اخیر سهم انباشت سرمایه در ماشینآلات روند کاهشی داشته است. درست به همان اندازه که حال اقتصاد و تولید مساعد نبوده و فعالان اقتصادی چشمانداز مثبتی برای ادامه فعالیت در بخش مولد اقتصاد نمی‌بینند، سرمایه‌‌‌ها از بخش معدن هم رویگردان شده‌‌‌‌اند.
در این خصوص تاکید می‌شود که تولیدکنندگان هم باید به قوانین داخلی احترام بگذارند و هم امتیازاتی را به بخش‌های مختلف بدهند تا بتوانند ماشینآلات وارد کنند. با وجود اینکه برخی باور دارند که معدنی‌ها قادر به پرداخت هزینه‌ها هستند، اما گاهی بوروکراسی اداری در حوزه‌های مختلف از جمله گمرک، اداره مالیات و… آنقدر گزاف می‌شود که بخش معدن نمی‌تواند از پس این همه مشکل به تنهایی برآید.
در ادامه برخی مطرح می‌کنند که نباید به‌طور مستقیم بخش معدن وارد‌کننده ماشینآلات باشد، بلکه می‌توان از نقش مثبت معامله‌گران (تریدرها) در این عرصه یاد کرد؛ کسانی که با شرکت‌ها و بخش‌های مختلف در سطح جهان آشنایی دارند. این در حالی است که مسوولان دولتی سعی در حذف آنها دارند و در کل وجهه خوبی ندارند.
حالا به تازگی نایب‌رییس انجمن سنگ‌آهن ایران با اشاره به محدودیت‌های داخلی در عرصه ماشینآلات معدنی کشور گفت: ماشین‌های دست دوم که تا دیروز وارد می‌کردیم و تقریبا قیمتش با قیمت جهانی یکی بود، امروز غیر از هزینه‌هایی که برای ترخیص و حمل آن می‌پردازیم باید چیزی حدود ۴ برابر هم برای ورودش هزینه کنیم! همه اینها به دلیل این است که محدودیت‌ها به‌طور مداوم بیشتر از قبل شده است. بهرام شکوری به‌طور مثال گفت: مطرح می‌کنند که تولید‌کننده باید خودش وارد کند، ضمن اینکه باید امتیازاتی را داشته باشد. این در حالی است که همه این محدودیت‌ها موجب شده که قیمت‌ها چندین برابر قیمت‌های جهانی شود و عملا فعالیت معدنکاری با مشکل جدی روبه‌رو شود.
او تصریح کرد: درحالی که معامله‌گران باید ورود می‌کردند و می‌توانستند ماشینآلات را وارد کنند، اما تاکید می‌شود که فعال معدنی خودش باید آنها را خریداری و وارد کند! معدنی‌ها باید با شرکت‌هایی که با دنیا ارتباط دارند و کارشناسان در این حوزه همکاری کنند، چراکه بهتر از معدنکاران می‌توانند ورود کنند. این در حالی است که مسوولان آنها را از این عرصه حذف کرده‌اند و گفته‌اند که باید فعالان معدنی به نام خودشان ماشین وارد و به نام خود آن را ثبت کنند.
نایب‌رییس انجمن سنگ‌آهن ایران در ادامه با اشاره به کارشکنی‌های مقامات مختلف برای معدنی‌ها خاطرنشان کرد: از طرفی گمرک ساز خود را می‌زند و از طرف دیگر منابع طبیعی، وزارت صمت و… هر کدام راه خود را می‌روند. این در حالی است که از بخش معدن در کشورهای دیگر آهنگ توسعه خارج می‌شود ولی در کشور ما آهنگی بیرون می‌آید که جز بدبختی و فلاکت چیز دیگری ندارد.
کارشناسان همچنین دلیل مشکل تامین ماشینآلات را علاوه بر چشمانداز پرابهام کار مولد و تولیدی، مشکلات مربوط به تامین مالی می‌دانند. گفته می‌شود بخش خصوصی به دلیل مسائل حقوقی، ارزی و گمرکی با موانع متعددی برای واردات ماشینآلات روبه‌رو است. این در حالی است که فرسودگی خطوط تولید، با کاهش تیراژ و کیفیت تولیدات، آثار نامطلوبی بر رقابت‌پذیری صنایع داخلی در بازارهای داخلی و صادراتی داشته ضمن اینکه تبعاتی مثل کاهش بهره‌وری، افزایش مصرف انرژی و آلایندگی ناشی از تکنولوژی فرسوده را به دنبال داشته است.
نیازمند ۱۵ هزار دستگاه هستیم
با اینکه در بخش معدن کشور حدود ۳۰ هزار دستگاه ماشینآلات معدنی وجود دارد، اما بیش از ۶۰ درصد آنها فرسوده هستند. براساس محاسبات، دست کم ۱۵ هزار دستگاه ماشین جدید برای جایگزینی نیاز است.
براساس آمار بانک مرکزی، نسبت تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در ماشینآلات به تولید ناخالص داخلی در سال۱۳۹۰ بیش از ۱۰درصد بوده و طی یک‌روند کاهشی به کمتر از ۷ درصد در سال۱۴۰۰رسیده است. هرچند آمارهای صنعتی در اواخر سال گذشته بیانگر وضعیت بهتری نسبت به سال ماقبل آن است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد طی یک دهه اخیر روند سرمایه‌گذاری به‌ویژه در بخش ماشینآلات کمتر از سطح استهلاک بوده و سرمایه‌گذاری لازم برای نوسازی خطوط تولید نشده است.
به‌عنوان مثال در حالی که در ترکیه، سالانه حداقل ۲ میلیارد دلار صرف واردات انواع ماشینآلات در حوزه نساجی و پوشاک می‌شود اما در کشور ما به‌طور متوسط حدود ۲۵۰ میلیون دلار در بخش ماشینآلات سرمایه‌گذاری شده که این میزان نسبت به استانداردهای جهانی بسیار پایین است.
میزان سرمایه‌گذاری ایران در بخش ماشینآلات صنعتی یک‌هشتم ترکیه است؛ مشکلی که می‌توان بخشی از آن را در قوانین و مقررات نادرست بانک مرکزی جست‌وجو کرد. در واقع بانک مرکزی در تامین ارز واردات ماشینآلات همکاری نمی‌کند، اما باید با رجوع به قوانین و مصوبات اجازه داد تولیدکنندگان صادراتی نیاز خود به ماشینآلات را در قبال صادرات تامین کنند و حداقل بتوانند از ۲۰درصد ارز صادراتی خود برای تامین و واردات ماشینآلات مورد نیاز اقدام کنند.
شرایط واردات ماشینآلات هیچ شباهتی به گذشته ندارد
با اینکه فعالان بخش معدن باور دارند در تامین ماشینآلات با مشکلات جدی روبه‌رو هستند، اما مسوولان معدنی باور دیگری دارند.
در این خصوص معاون دفتر محیط کسب‌‌و‌کار وزارت صمت با اشاره به اینکه طی یک دهه اخیر روند تشکیل سرمایه به ویژه در بخش ماشینآلات کاهشی بوده و سرمایه‌گذاری لازم که باید در زمینه بازسازی و نوسازی ماشینآلات می‌شده، نشده است، اصلیترین دلیل این روند را مشکلات مربوط به تامین مالی عنوان کرده و گفته که بدیهی است فرسودگی خطوط تولید، سبب کاهش تیراژ و کیفیت تولیدات می‌شود و آثار نامطلوبی در بازارهای داخلی و صادراتی می‌گذارد.
همچنین به تازگی معاون امور معادن و فرآوری مواد وزیر صمت گفته است که اساسا دیگر شرایط واردات ماشینآلات هیچ شباهتی به گذشته ندارد و این روند در حال تغییر است. محتشمی‌پور با تاکید بر اینکه در ۲ سال قبل محدودیت‌های جدی‌ای برای واردات ماشینآلات وجود داشته تصریح کرد که امروز این موانع از میان برداشته شده است.
مطالب مرتبط
