از آنجا که بخش معدن یکی از ارکان توسعه اقتصادی کشور محسوب می‌شود در نتیجه عدم توجه به حل مشکلات آن می‌تواند تبعات جدی بر سایر حوزه‌ها داشته باشد. در این بین تاخیر در اصلاحات و عدم تغییرات ملموس بخش معدن، ضعف پاسخگویی مسوولان را نشان می‌دهد که در جای خود به بازنگری نیاز دارد. در همین رابطه به دولتمردان هشدار داده می‌شود که نباید نسبت به حل مشکلات معادن بی‌توجه بمانند، در غیر این صورت تبعات آن بی‌شمار خواهد بود.

در این خصوص کارشناسان باور دارند در حالی که فعالان معدنی در زمان بروز تمامی مشکلات پای کار بوده و کنار دولت می‌ایستند اما آنطور که شایسته است مورد حمایت قرار نمی‌گیرند. در واقع وقتی معدنی‌ها ۱۲ روز جنگی را در کنار دولت بودند، انتظار می‌رود حالا دولتمردان با تدابیر و اصلاحات اساسی به مشکلات این بخش رسیدگی کنند تا از بحران‌های جدی‌تر جلوگیری شده و راه برای رشد اقتصادی کشور هموار شود.

یکی از گلایه‌ها این است در حالی که انتظار می‌رود دولت یکسان عمل کند اما نظارت مناسبی بر فعالیت‌های معادن بزرگ دیده نمی‌شود یعنی به این صورت که معادن کوچک زیر ذره‌بین هستند، با معادن بزرگ رفتار نمی‌شود و گویا رها شده‌ان بنابراین برای حل این مشکل به تغییرات اساسی در سیاستگذاری‌ها و رویکردهای اجرایی نیازمندیم؛ تغییراتی که به باور کارشناسان با برگزاری جلسات با وزرای مربوطه و همکاری مستمر به دست می‌آید. البته انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران باور دارد که در تعامل مستمر با وزارت صنعت، معدن و تجارت، به‌ویژه شخص وزیر و در حال رایزنی برای طراحی بسته‌های حمایتی و تسهیلگر است تا فشارهای ناشی از بحران بر صنعت کاهش یابد. گفته می‌شود که مهم‌ترین درخواست این انجمن، همکاری فوری در زمینه کاهش فشارهای مالیاتی، بیمه‌ای، بانکی و حقوق دولتی است. در این خصوص به تازگی دولت با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و مشارکت نهادهای زیربنایی، بسته‌ای پنج‌محوری برای حمایت فوری از تولید و پایداری کسب‌وکارها ابلاغ کرده است؛ بسته‌ای که به‌زعم مسوولان، هدف آن جلوگیری از توقف چرخه تولید، کنترل تبعات ارزی و مالی است. آنطور که اعلام شده این بسته با محوریت پایداری زیرساخت‌های تولید و رفع موانع مالی و ارزی ابلاغ شده است اما با توجه به اینکه بسیاری از واحدها هم‌اکنون با مشکلات نقدینگی، تعلیق سفارشات و… مواجه‌ هستند بنابراین باید حمایت فوری و عملیاتی در دستور کار قرار گیرد تا بسته مذکور به مرحله اجرا برسد. در واقع اجرای سریع، بی‌وقفه و فراگیر این بسته حمایتی از شروط اصلی حفظ پایداری تولید شناخته می‌شود.

تغییرات فوری نیاز است
در همین رابطه نماینده مردم مبارکه در مجلس شورای اسلامی در سخنانی انتقادی نسبت به وضعیت معادن کشور اعلام کرد که مشکلات این بخش با تغییرات اساسی در سیاستگذاری‌ها و رویکردهای اجرایی قابل حل است.

زهرا سعیدی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به تاریخ طولانی صنعت در ایران به‌ویژه در اصفهان که از دوران صفویه و سلجوقیان آغاز شده، به مشکلات اساسی موجود در بخش معادن پرداخته و گفت: «در حالی که ما در حال بررسی معادن کوچک و خصوصی هستیم، متاسفانه نظارت و رصد مناسبی بر فعالیت‌های معادن بزرگ وجود ندارد.»

وی افزود: این معادن بزرگ به‌ویژه در بخش‌هایی که به صنایع معدنی مرتبط می‌شوند، نیاز به نظارت و ارزیابی دقیق‌تر دارند تا از ایجاد مشکلات بیشتر جلوگیری شود. بسیاری از مسائل پیش‌روی معادن کشور به تغییرات نیاز دارند، نه صرفا به قوانین جدید. این تغییرات با برگزاری جلسات با وزرای مربوطه و همکاری مستمر به دست خواهد آمد.

نماینده مردم مبارکه همچنین به اهمیت ایجاد تغییرات ساختاری در بخش معادن اشاره کرده و از دولت خواست تا به‌جای اتکا به قوانین قدیمی، به سمت اصلاحات اساسی در این صنعت حرکت کند. به‌گفته وی، بسیاری از مشکلات معادن به دلیل نبود تحولات اساسی در سیاستگذاری‌ها و قوانین اجرایی است و فقط با تغییر نگاه دولت و ایجاد فضای مساعد برای فعالیت‌های معدنی می‌توان به پیشرفت و توسعه پایدار در این بخش دست یافت.

انتقاد از رکود در معادن
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران نسبت به وضعیت معادن کشور و عدم اقدامات عملی دولت در این زمینه اعتراض کرد و با اشاره به حمایت گسترده مردم از کشور در حوادث اخیر هشدار داد که دولتمردان در حل مشکلات معادن همچنان بی‌توجه و ناتوان باقی مانده‌اند. سهل‌آبادی افزود: در حالی که مردم به کشور وفادار مانده‌اند، دولت در ایجاد تغییرات ملموس در معادن عقب مانده است.

عبدالوهاب سهل‌آبادی، رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با اشاره به وضعیت نامناسب معادن کشور، از عدم اقدام موثر دولت برای بهبود این وضعیت انتقاد کرد و اظهار داشت: حمایت مردم از کشور در حوادث اخیر بی‌نظیر بود اما با وجود این حمایت‌ها، دولتمردان در ایجاد تغییرات جدی و حل مشکلات کشور به‌ویژه در بخش معادن، ناتوان بوده‌اند.

وی همچنین به لزوم حل چالش‌های موجود در این بخش توسط دولت اشاره کرد و گفت: معدنکاران باید بتوانند در فضایی آزاد و بدون مانع، به فعالیت خود ادامه دهند. این نکته به اهمیت توجه دولت به مشکلات ساختاری و اجرایی در این حوزه و ایجاد شرایط مناسب برای فعالیت‌های معدنی اشاره دارد.

سهل‌آبادی اظهار کرد: با اینکه چهارمین جلسه معدنکاران در سال ۱۴۰۴ می‌گذرد اما تاکنون هیچ تغییر ملموسی در وضعیت معادن ایجاد نشده است، این مساله نشان می‌دهد با وجود برگزاری چندین نشست، هیچ تغییرات عملی و موثری در راستای رفع مشکلات معادن به وقوع نپیوسته است.

زنجیره فولاد در انتظار نفس تازه دولت
در ادامه رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: در میانه بحران‌های اقتصادی، محدودیت انرژی و اثرات جنگی اخیر، انجمن فولاد ایران با تمرکز بر هماهنگی و رایزنی با دولت تلاش دارد از طریق تسهیل در پرداخت‌های مالیاتی، بانکی و بیمه‌ای، شرایط پایدارتری برای ادامه فعالیت واحدهای تولیدی عضو فراهم کند؛ اقدامی که در کنار حفظ تولید، به تاب‌آوری صنعت فولاد در شرایط فوق‌العاده کمک می‌کند.

بهرام سبحانی گفت: با توجه به تنوع گسترده شرکت‌های عضو انجمن از نظر نوع محصول، ظرفیت تولید و جایگاه در زنجیره ارزش، امکان نسخه‌نویسی واحد برای همه شرکت‌ها وجود ندارد. برای مثال برخی شرکت‌ها زنجیره‌ کامل تولید فولاد را در اختیار دارند در حالی که برخی تنها حلقه‌ای از این زنجیره هستند. هر واحد باید متناسب با شرایط خاص خود برنامه‌ریزی و اقدام کند. با این حال، انجمن در سطح کلان پیگیر تدوین و اجرای راهکارهایی مشترک و عمومی برای حفظ و تقویت تاب‌آوری صنعت فولاد در مواجهه با بحران‌های احتمالی است.
رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تاکید می‌کند که انجمن فولاد در تعامل مستمر با وزارت صنعت، معدن و تجارت، به‌ویژه شخص وزیر، در حال رایزنی برای طراحی بسته‌های حمایتی و تسهیلگر است تا فشارهای ناشی از بحران بر صنعت کاهش یابد. به‌گفته او، برخی از این اقدامات در حال پیگیری شامل استمهال بازپرداخت وام‌های بانکی، تعویق در پرداخت مالیات، مساعدت در حوزه بیمه و تامین اجتماعی و نیز کاهش فشار ناشی از پرداخت حقوق دولتی است. این تدابیر در راستای کاهش موقت بار مالی از دوش واحدهای تولیدی و فراهم‌کردن امکان استمرار تولید در دوران بحرانی دنبال می‌شود. وی افزود: در چنین شرایطی، رسالت انجمن‌ها حمایت از بدنه تولید و تسهیل مسیر ادامه فعالیت است. ما نمی‌توانیم برای هر واحد نسخه‌ای جداگانه تجویز کنیم اما می‌توانیم مطالبات مشترک را از دولت پیگیری و زمینه را برای مقاومت بهتر صنعت فراهم کنیم.

سبحانی مطالبه‌ مشخص خود از دولت و وزارت صمت را چنین عنوان می‌کند: مهم‌ترین درخواست ما، همکاری فوری در زمینه کاهش فشارهای مالیاتی، بیمه‌ای، بانکی و حقوق دولتی است. اگر این موانع برای مدتی از دوش تولیدکنندگان برداشته شود، واحدهای فولادی می‌توانند از این بحران عبور و خود را بازیابی کنند تا تولید ادامه یابد.

معدن در سرازیری فرسودگی
به تازگی وجیه‌الله جعفری، معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت با اشاره به وضعیت فرسودگی ماشین‌آلات معادن اظهار کرده است: بیش از ۲۰‌هزار دستگاه از ماشین‌آلات معادن فرسوده است. برای حل این مشکل، راهکاری طراحی شده که از طریق بانک، واردات ماشین‌آلات انجام شود. تلاش می‌کنیم که باز هم بتوانیم برای معادن ماشین‌آلات وارد کنیم اما مشکلات ارزی مانع این امر است. جعفری همچنین خواستار انتخاب نمایندگانی از سوی اتاق اصفهان برای مطرح‌کردن مشکلات معادن شد تا در جلسات تخصصی، موضوعات به شیوه‌ای تخصصی بررسی شوند.
منبع: دنیای اقتصاد