در حالی‌ که بازار جهانی فولاد درگیر موجی از ابهامات سیاسی و اقتصادی است، نگاه تحلیلگران به پکن دوخته شده تا نتیجه نشست حزب کمونیست چین و برنامه پنج‌ساله جدید این کشور مسیر آینده صنعت فولاد را روشن کند. همزمان، تشدید جنگ تجاری میان چین و آمریکا، سرمایه‌گذاری میلیاردی واشنگتن و کانبرا در معادن عناصر کمیاب و تداوم تنش‌های ژئوپلیتیکی در روسیه و اوکراین، فضای پرنوسانی را در بازارهای جهانی رقم زده است؛ فضایی که تا روشن شدن سیاست‌های اقتصادی چین همچنان بر مدار انتظار می‌چرخد.

مائده مزینانی، تحلیلگر بازار با اشاره به آخرین تحولات بازار جهانی فولاد و زنجیره ارزش آن از تداوم فضای مبهم و ناپایدار در بازارهای بین‌المللی خبر داد و اظهار کرد: در هفته جاری نیز بازار در تلاطم ابهاماتی قرار دارد که احتمال می‌رود طی دوهفته آینده بخشی از آن روشن شود. از جمله رویدادهای مهم، آغاز نشست حزب کمونیست چین از روز گذشته است که تا فردا ادامه دارد. در پایان این نشست قرار است بیانیه رسمی و برنامه پنج‌ساله توسعه چین برای دوره ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۱ منتشر شود. این برنامه نقشه راه اقتصادی، اجتماعی و توسعه‌ای چین را مشخص خواهد کرد.

وی افزود: در صورتی که برنامه پنج‌ساله توسعه چین شامل محرک‌های اقتصادی در حوزه فولاد و ساخت‌وساز نباشد، می‌تواند مجددا فشار قیمتی بر بازار فولاد و زنجیره آن در چین را وارد کند.

مزینانی درباره آخرین وضعیت بازار داخلی چین نیز گفت: امروزه قیمت بلیت تانگشان در سطح ۲۹۲۰یوآن ثابت ماند. در بازارهای فیوچرز دالیان و سنگاپور، سنگ‌آهن روند افزایشی داشت و در معاملات آتی شانگهای نیز قیمت میلگرد و ورق گرم افزایش یافت؛ با این حال بازار فیزیکی عمدتا ثابت بود و قیمت میلگرد در حدود ۳۱۰۰ یوآن اعلام شد.

رشد معاملات صادراتی جنوب شرق آسیا
این تحلیلگر بازار در ادامه عنوان کرد: در حوزه بیلت، بازار جنوب‌شرق آسیا به‌‌ویژه اندونزی هفته پرتحرکی را تجربه کرد. تنها در هفته گذشته اندونزی حدود ۱۰۰‌هزار تن بیلت را با قیمت‌های ۴۲۵ تا ۴۳۵‌دلار به ازای هر تن فروخت. در روزهای اخیر نیز قیمت صادراتی خود را حدود ۲ تا ۳ دلار افزایش داده است. قیمت‌های پیشنهادی چین نیز در محدوده ۴۲۵ تا ۴۳۰‌دلار از سوی تریدرهای مختلف شنیده می‌شود.

وی ادامه داد: در مجموع روند بازار بیش از هر چیز تحت‌تاثیر جنگ تجاری جدید میان چین و آمریکا قرار گرفته است. از دو هفته گذشته و پس از اعلام سیاست‌های محدودکننده چین در صادرات عناصر کمیاب خاکی و افزایش تعرفه‌های حمل‌ونقل دریایی، دونالد ترامپ نیز در واکنش به اقدام اعلام کرد از ابتدای نوامبر تعرفه واردات از چین را ۱۰۰‌درصد افزایش خواهد داد؛ بدین ترتیب تعرفه موثر چین از ماه آینده به ۱۵۵‌درصد خواهد رسید.

بازی استراتژیک آمریکا در معادن عناصر کمیاب
مزینانی درباره ابعاد این تنش تجاری توضیح داد: همه نگاه‌ها به دیدار احتمالی شی‌جین‌پینگ و ترامپ در حاشیه نشست شورای اقتصادی آسیا و اقیانوسیه معطوف است. ترامپ همچنان مدعی است که به توافق با چین خوش‌بین است اما در عین حال با اقداماتی پیش‌دستانه در پی افزایش قدرت چانه‌زنی خود است.

این تحلیلگر بازار به یکی از این اقدامات اشاره کرد و گفت: روز گذشته آمریکا و استرالیا از سرمایه‌گذاری مشترک سه میلیارد دلاری در معادن استرالیا خبر دادند که عمدتا شامل استخراج عناصر کمیاب خاکی و برخی مواد معدنی حیاتی مورد نیاز صنایع دفاعی، باتری، خودروهای برقی و هوش‌مصنوعی است. ترامپ پس از این توافق اعلام کرد تا سال آینده آن‌قدر از این عناصر در اختیار خواهیم داشت که ارزش آنها به شدت کاهش پیدا کند.

به گفته وی، این اقدام موقعیت انحصاری چین در بازار عناصر کمیاب را به چالش کشیده است. «چین تاکنون کنترل عمده این معادن را حتی در کشورهای ثالث در اختیار داشت. با ورود آمریکا به این حوزه، موازنه قدرت در زنجیره تامین جهانی موادحیاتی تغییر خواهد کرد.»

اثرات مالی و ارزی تنش‌ها بر بازارهای جهانی
مزینانی تاکید کرد: این تحولات صرفا محدود به حوزه معدن و فولاد نیست بلکه روی بازارهای مالی نیز اثر گذاشته است. پس از تشدید تنش‌ها، شاهد افزایش فروش اوراق قرضه در آمریکا، تقویت شاخص دلار و همچنین افت ارزش رمزارزها به ‌ویژه به دلیل فروش گسترده از سوی سرمایه‌گذاران چینی بودیم. این عوامل همگی بر بازار کامودیتی‌ها اثرگذار هستند و می‌توانند در هفته‌های آینده نوسانات بیشتری را ایجاد کنند.

وضعیت بازار CIS و اتحادیه اروپا
مزینانی در بخش دیگری از گفت‌وگو با اشاره به بازار بیلت در منطقه CIS گفت: نرخ‌ها در این منطقه نسبتا ثابت مانده و تغییر محسوسی دیده نمی‌شود. با این حال سطح تقاضا در بازارهای مصرف اتحادیه اروپا همچنان ضعیف است. براساس گزارش انجمن جهانی فولاد، رشد تقاضای فولاد در سال ۲۰۲۶ حدود ۵/‌۱‌درصد پیش‌بینی شده اما معتقدم در نیمه‌دوم ‌۲۰۲۶ می‌توانیم خوش‌بین‌تر باشیم و احتمال رشد تقاضا بیشتر خواهد بود؛ هرچند در سه‌ماهه نخست سال آینده امید چندانی به بهبود ندارم. سه‌ماهه دوم نیز به سیاست‌های چین بستگی دارد.

این تحلیلگر بازار خاطرنشان کرد: در این میان، رشد مصرف فولاد در هند حدود ۹‌درصد برآورد شده و منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) نیز به دلیل رونق ساخت‌وساز، سهم قابل‌توجهی از تقاضای جهانی را به خود اختصاص خواهد داد.

تاثیر جنگ اوکراین و وضعیت انرژی روسیه
مزینانی در ادامه به تحولات ژئوپلیتیکی نیز اشاره کرد و گفت: در روزهای اخیر شدت حملات پهپادی اوکراین به زیرساخت‌های انرژی روسیه دوباره افزایش یافته است. این در حالی است که دو هفته دیگر قرار است دیدار ترامپ و پوتین در مجارستان برگزار شود تا درباره صلح اوکراین گفت‌وگو کنند. احتمالا تا آن زمان شاهد ادامه حملات خواهیم بود.
وی افزود: در اوایل آگوست اوج این حملات باعث شد حدود ۲میلیون بشکه از ظرفیت پالایش نفت روسیه مختل شود. پس از آن نیز ممنوعیت صادرات بنزین و گاز از سوی روسیه منجر به افزایش شدید قیمت فرآورده‌های نفتی و کمبود عرضه در بازار داخلی روسیه و کشورهای آسیای‌میانه از جمله افغانستان شد. این موضوع به طور مستقیم هزینه حمل‌ونقل و لجستیک را در منطقه افزایش داده است.

بازار در انتظار شفافیت
این تحلیلگر بازار در جمع‌بندی اظهارات خود تصریح کرد: آنچه اکنون با اطمینان می‌توان گفت، تداوم فضای ابهام و عدم قطعیت در بازار جهانی فولاد است. مجموعه‌ای از عوامل شامل برنامه توسعه چین، جنگ تجاری جدید با آمریکا، تحولات ژئوپلیتیکی روسیه و اوکراین و سیاست‌های پولی آمریکا همگی به‌صورت زنجیروار بر چشم‌انداز بازار تاثیر می‌گذارند. باید منتظر ماند و دید تصمیمات سیاسی در هفته‌های آینده چه مسیری را برای بازارهای جهانی رقم خواهد زد.

واکنش جهانی به دامپینگ فولاد چین
در پی تداوم صادرات انبوه فولاد ارزان‌قیمت از سوی چین، موج تازه‌ای از واکنش‌های جهانی علیه دامپینگ فولاد چین آغاز شده است؛ موضوعی که به یکی از مهم‌ترین چالش‌های بازار جهانی فولاد در سال‌۲۰۲۵ تبدیل شده است.

چین با در اختیار داشتن بیش از ۵۵‌درصد از تولید فولاد جهان طی ماه‌های اخیر به دلیل کاهش تقاضای داخلی و مازاد ظرفیت تولید، حجم قابل‌توجهی از محصولات فولادی خود را به بازارهای جهانی عرضه کرده است. این اقدام با قیمت‌هایی پایین‌تر از میانگین جهانی، از نگاه بسیاری از کشورها مصداق دامپینگ (فروش با قیمت غیراقتصادی) تلقی شده است.

واکنش کشورها به صادرات ارزان چین
براساس گزارش پایگاه‌های تخصصی بین‌المللی تا پایان سپتامبر‌۲۰۲۵ بیش از ۶۰‌کشور جهان در مجموع بیش از ۲۰۰ اقدام محدودکننده تجاری علیه واردات فولاد چین به اجرا گذاشته‌اند. در آسیا، کره‌جنوبی از ماه مارس تحقیقات ضددامپینگ را درباره واردات فولاد گرم‌نورد شده از چین و ژاپن آغاز کرده و در حال بررسی اعمال تعرفه‌های ۲۸ تا ۳۳درصدی است. در آمریکای‌جنوبی، برزیل نیز از ژوئن ۲۰۲۵ تحقیق مشابهی را در مورد واردات فولاد چینی کلید زده است.

در سوی دیگر اتحادیه اروپا و ایالات ‌متحده نیز با ابراز نگرانی از «اختلال در رقابت سالم» اعلام کرده‌اند که اقدامات محدودکننده جدیدی برای واردات فولاد چین در دست بررسی دارند.

بازار جهانی در آستانه تغییر
افزایش صادرات چین باوجود افت قیمت‌ها، باعث شده بازار جهانی فولاد با نوسانات شدید قیمتی مواجه شود. برخی تحلیل‌ها نشان می‌دهد صادرات فولاد چین در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ به بالاترین سطح پنج‌ساله رسیده اما پیش‌بینی می‌شود با تشدید اقدامات ضددامپینگ، در نیمه‌دوم سال روندی نزولی در پیش گیرد. کارشناسان معتقدند در صورت تداوم روند فعلی، چین ناچار خواهد شد بخش بیشتری از صادرات خود را از محصولات نهایی به سمت محصولات نیمه‌تمام مانند اسلب و بیلت سوق دهد تا از محدودیت‌های تعرفه‌ای بگریزد.
منبع: روزنامه جهان صنعت