بیرونیت/ ذخایر بوکسیت در ایران چه وضعیتی دارند و سیاستگذار در این باره بهتر است که چه کند؟ بیرونیت ۲۰ نکته در این باره را استخراج کرده است.
۱. بوکسیت بهعنوان ماده اولیه تولید آلومینا، یکی از مؤلفههای حیاتی زنجیره ارزش آلومینیوم است و پایداری صنعت آلومینیوم کشور بهطور مستقیم به امنیت تأمین این ماده وابسته است.
۲. در سالهای اخیر، «امنیت تأمین مواد خام استراتژیک» به یکی از محورهای اصلی سیاستگذاری صنعتی در جهان تبدیل شده و ایران نیز ناگزیر از توجه جدی به این رویکرد است.
۳. ایران از نظر میزان ذخایر و عیار بوکسیت در وضعیت محدودی قرار دارد و در مقایسه با کشورهای دارای ذخایر بزرگ، با کمبود قابل توجهی مواجه است.
۴. تأمین مستمر خوراک کارخانه آلومینای جاجرم بهعنوان تنها تولیدکننده آلومینا در کشور، یکی از چالشهای اصلی زنجیره آلومینیوم ایران محسوب میشود.
۵. توسعه طرحهای جدید آلومینا در کشور بدون تضمین تأمین پایدار بوکسیت، با ریسکهای جدی مواجه است و بوکسیت به گلوگاه سیاستگذاری این صنعت تبدیل شده است.
۶. سهم ایران از تولید جهانی آلومینا بسیار ناچیز و در حدود ۰٫۱۶ درصد است که فاصله قابل توجه کشور با تولیدکنندگان بزرگ جهانی را نشان میدهد.
۷. ایران سالانه حدود یک میلیون تن بوکسیت تولید میکند که تنها ۰٫۲۲ درصد از تولید جهانی بوکسیت را شامل میشود.
۸. مجموع ذخایر بوکسیت ایران، حتی با برآورد خوشبینانه ۸۰ میلیون تن، کمتر از ۰٫۳ درصد ذخایر جهانی است و این موضوع شکنندگی امنیت تأمین ماده اولیه را تشدید میکند.
۹. کشورهایی مانند آمریکا، آلمان و کانادا بدون برخورداری از ذخایر قابل توجه بوکسیت، توانستهاند با سیاستگذاری هوشمندانه تولید بالای آلومینا داشته باشند.
۱۰. ذخایر بوکسیت در دسترس ایران به سه بخش اصلی شامل ذخایر شرکت آلومینای ایران (جاجرم)، معادن بخش خصوصی و ذخایر خارجی در گینه کوناکری تقسیم میشود.
۱۱. ذخایر شرکت آلومینای ایران در پنج استان کشور پراکنده است و با ذخیره قطعی ۴۲ میلیون تن، دارای طراحی معدنکاری و برنامه تولید ۲۰ ساله است.
۱۲. ذخایر بوکسیت بخش خصوصی به دلیل فقدان اکتشافات سیستماتیک و حفاریهای عمقی، از شفافیت و قطعیت کافی برخوردار نیستند.
۱۳. شرکت آلومینای ایران تاکنون با هدف فعالسازی معادن کوچکمقیاس، ۲۴ معدن بخش خصوصی را در ۱۱ استان کشور وارد چرخه تولید کرده است.
۱۴. بهرهبرداری از ذخایر بوکسیت خارجی، بهویژه در گینه کوناکری، یکی از الزامات راهبردی تأمین بلندمدت بوکسیت برای کشور به شمار میرود.
۱۵. یکی از چالشهای اصلی زنجیره آلومینیوم کشور، شکاف سیاستی میان توسعه ظرفیت صنعتی و برنامهریزی برای تأمین پایدار ماده اولیه است.
۱۶. بلاتکلیفی حقوقی و اجرایی پروژههای بینالمللی تأمین بوکسیت، ریسک استراتژیک بلندمدت این زنجیره را افزایش داده است.
۱۷. تجربه کشورهای فاقد ذخایر نشان میدهد که واردات پایدار، بازیافت و استفاده از فناوریهای جایگزین میتواند امنیت زنجیره تأمین آلومینا را تضمین کند.
۱۸. تدوین سند ملی امنیت تأمین بوکسیت و آلومینا برای ایران یک ضرورت راهبردی است و باید اهداف مشخص اکتشافی، وارداتی و فناورانه داشته باشد.
۱۹. توسعه اکتشافات سیستماتیک، بهویژه در معادن بخش خصوصی، میتواند تصویر دقیقتری از ذخایر واقعی کشور ارائه داده و تصمیمگیریهای سیاستی را بهبود دهد.
۲۰. بوکسیت نهتنها یک ماده معدنی، بلکه یک متغیر استراتژیک برای آینده صنعت آلومینیوم ایران است و بدون بازنگری جدی در سیاستهای تأمین و سرمایهگذاری، گلوگاههای این زنجیره تشدید خواهد شد.
بیرونیت
مطالب مرتبط
