به گزارش بیرونیت، سال گذشته با ادامه تحریم‌های خارجی، محدودیت‌های ارزی و چالش تامین انرژی بسیاری از واحدهای فولادی با افت تولید یا افزایش هزینه‌های عملیاتی روبه‌رو شدند. با وجود رشد ۷/‏۶‌درصدی تولید کنسانتره سنگ‌آهن به‌عنوان پیشتاز تولید در زنجیره فولاد، آمارها نشان می‌دهد تولید فولاد میانی در سال‌۱۴۰۳ با کاهش قابل‌ توجه ۷/‏۵‌درصدی مواجه شده است. این در حالی است که اغلب محصولات فولادی دیگر نیز با رشدهای جزئی یا حتی کاهش اندک تولید همراه بوده‌اند که می‌تواند نشانه‌ای از چالش‌های ساختاری در صنعت فولاد کشور باشد. براساس گزارش آماری انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران از وضعیت تولید انواع محصولات فولادی در سال ۱۴۰۳ متوجه می‌شویم که اگر چه برخی اقلام مانند کنسانتره سنگ‌آهن و مقاطع فولادی رشد اندکی را تجربه کرده‌اند اما کاهش محسوس تولید در بخش‌هایی مانند فولاد میانی و میلگرد، تصویر متوازنی از وضعیت این صنعت ارائه نمی‌دهد. به این ترتیب چالش‌هایی نظیر محدودیت در تامین انرژی، تحریم‌ها و نوسانات ارزی و ضعف در زیرساخت‌های حمل‌ونقل مهم‌ترین موانعی هستند که باید از سوی مسوولان مورد توجه قرار گیرد.
اما به هر حال با توجه به ظرفیت‌های بالای تولید فولاد در کشور به‌ویژه در شرکت‌های بزرگ و همچنین نیاز فزاینده بازارهای همسایه به محصولات فولادی برخی باور دارند که چشم‌انداز میان‌مدت این صنعت همچنان مثبت خواهد بود و در صورت رفع موانع موجود در زمینه حمل‌ونقل، تامین انرژی و دسترسی به بازارهای ماللی بین‌المللی صنعت فولاد می‌تواند به یکی از موتورهای اصلی رشد صنعتی و صادرات غیرنفتی کشور تبدیل شود. همچنین با توجه به ظرفیت بالای تولید فولاد در کشور و دسترسی به منابع غنی سنگ‌آهن و تقاضای روبه رشد در بازارهای داخلی و منطقه‌ای، صنعت آهن و فولاد همچنان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی ایران خواهد بود. در ادامه فرصت‌هایی مانند توسعه صادرات، بومی‌سازی فناوری و افزایش پروژه‌های عمرانی می‌توانند مسیر رشد این صنعت را هموارتر کنند.
امروز شرکت‌هایی که بتوانند با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نو، تنوع‌بخشی به سبد محصولات و بهینه‌سازی زنجیره تامین، مزیت رقابتی خود را حفظ یا تقویت کنند در آینده جایگاه‌های پایدارتری در بازار خواهند داشت. در مجموع تاکید می‌شود که با مدیریت هوشمندانه ریسک‌ها و بهره‌گیری از فرصت‌های موجود، صنعت فولاد می‌تواند همچنان به‌عنوان یکی از پیشران‌های اصلی رشد صنعتی و صادرات غیرنفتی کشور باقی بماند.

میزان تولید افزایشی یا کاهشی؟
طبق آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد، از ابتدای سال گذشته تا پایان آن، تولید کنسانتره سنگ‌آهن بیشترین رشد تولید را نسبت به مدت یک ساله ۱۴۰۲ داشته است؛ طی این یک سال در مجموع ۷۳‌میلیون و ۱۷هزار تن کنسانتره سنگ‌آهن تولید شده که نسبت به ۶۸‌میلیون و ۴۰۷‌هزار تن تولیدی در مجموع سال ۱۴۰۲، رشد ۷/‏۶‌درصدی را ثبت کرده و با همین درصد رشد ناچیز، پرچمدار تولید فولادی‌هاست. پس از آن، در ۱۲‌ماهه سال ۱۴۰۳ حدود ۹‌میلیون و ۶۸۵‌هزار تن مقاطع تحت فولادی تولید شد که نسبت به ۹‌میلیون و ۹۲‌هزار تن تولیدی در مدت یک ساله ۱۴۰۲، رشد ۵/‏۶‌درصدی داشته است. تولید ورق گرم فولادی در ۱۲‌ماهه ۱۴۰۳ نسبت به سال‌۱۴۰۲، رشد ۴/‏۶‌داشت و از ۸میلیون و ۶۰۵‌هزار تن به ۹‌میلیون و ۱۵۷‌هزار تن رسید. ورق پوشش‌دار نیز میزان تولید یک میلیون و ۷۳۶هزار تنی در کل سال ۱۴۰۳ را ثبت کرده، ۱/۳درصد (معادل ۵۲ هزار تن) بیشتر از میزان تولید آن در سال ۱۴۰۲ برابر با یک میلیون و ۶۸۴ هزار تن است. طبق آمار میزان تولید محصولات فولادی در مدت مذکور (یک ساله ۱۴۰۳)، ۶/‏۲‌رصد بیشتر از میزان تولید آن در مدت سال ۱۴۰۲ است. از ابتدای
سال ۱۴۰۳ تا پایان اسفندماه آن، حدود ۲۲میلیون و ۱۳۶‌هزار تن محصولات فولادی در کشور تولید شد که این رقم در سال ۱۴۰۲ به ۲۱‌میلیون و ۵۸۵‌هزار تن رسیده بود. تولید تیرآهن در کشور در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال‌۱۴۰۲ با رشد ۷/‏۱‌درصدی روبه‌رو شد و از یک‌میلیون و ۳۰۸‌هزار تن به یک میلیون و ۳۳۰‌هزار تن رسید. براساس آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، تولید آهن اسفنجی و ورق سرد در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ هریک ۸/‏۰‌درصد افزایش تولید را رقم‌زده و گندله سنگ‌آهن نیز ۵/‏۰‌درصد رشد تولید را ثبت کرده است. در یک ساله ۱۴۰۳، به‌ترتیب ۳۳میلیون و ۶۵۹ هزار آهن اسفنجی، ۲میلیون و ۵۲۹‌هزار تن ورق سرد و ۶۲‌میلیون و ۶۶۷‌هزار تن گندله سنگ‌آهن در کشور تولید شد. میزان تولید در یک ساله ۱۴۰۲ برای آهن‌اسفنجی، ۳۳‌میلیون و ۳۹۶ هزار تن، برای ورق سرد
۲میلیون و ۵۵۰‌هزار تن و برای گندله سنگ‌آهن ۶۲‌میلیون و ۳۵۱‌هزار تن ثبت شده است. بیشترین کاهش تولید در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال‌۱۴۰۲ را فولاد میانی به خود اختصاص داده است، در مجموع ۳۰‌میلیون و ۲۸۵‌هزار تن فولاد میانی در سال ۱۴۰۳ تولید شده که نسبت به ۳۲‌میلیون و ۱۰۸‌هزار تن تولیدی در ۱۲‌ماهه سال ۱۴۰۲، ۷/‏۵‌درصد کاهش داشته است. از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا پایان آن حدود ۸۸۶‌هزار تن نبشی، ناودانی و سایر مقاطع تولید شده که نسبت به ۸۹۴‌هزارتن تولیدی در سال ۱۴۰۲، قریب به یک‌درصد (۹/۰درصد) کاهش تولید را ثبت کرده است. پس از آن، تولید میلگرد در این دو مقایسه آماری، ۵/‏۰‌درصدی کاهش داشته و از ۱۰‌میلیون و ۲۹۱‌هزار تن به ۱۰‌میلیون و ۲۳۵‌هزار تن رسیده است.
در نهایت تولید مقاطع طویل فولادی تولید شده در سال ۱۴۰۳، تقریبا برابر با میزان تولید این مقطع در مدت مشابه سال قبل از آن بوده است. تولید این مقاطع از ۱۲‌میلیون و ۴۹۳ هزار تن به ۱۲‌میلیون و ۴۵۱‌هزار تن رسید و کاهش ۳/‏۰‌درصدی را ثبت کرده است.

صنایع فولادی، همچنان پیشتاز در بازار سرمایه
صنایع آهن و فولاد از بخش‌های پیشرو و پربازده در بازار سرمایه به‌شمار می‌روند که هم در زمینه فروش داخلی و هم صادرات به بازارهای جهانی توانسته‌اند موفق عمل کنند و به نظر می‌رسد این پیشتازی نه‌تنها دامنه‌دار خواهد بود بلکه با رفع موانع می‌تواند این صنعت را به پیشران توسعه صادرات غیرنفتی تبدیل کند. صنعت فولاد یکی از زیرساخت‌های حیاتی اقتصاد جهانی به‌شمار می‌رود که با تامین مواد اولیه لازم برای توسعه طیف وسیعی از صنایع از جمله خودروسازی، ساخت‌وساز، نفت و گاز و تجهیزات صنعتی نقشی بنیادین ایفا می‌کند. در سال‌های اخیر با رشد شهرنشینی و افزایش پروژه‌های عمرانی در کشورهای در حال توسعه و تمرکز بر توسعه زیرساخت‌های سبز، تقاضای جهانی فولاد روندی صعودی داشته است.
طبق گزارش انجمن جهانی فولاد تولید فولاد خام در سال ۲۰۲۳ میلادی به حدود ۸۸/‏۱‌میلیارد تن رسیده است که چین با سهمی بیش از ۵۰‌درصد همچنان بزرگ‌ترین تولید‌کننده و مصرف‌کننده این فلز است. در همین حال اروپا و آمریکا با تمرکز بر فولادهای کم‌کربن و بازیافتی به سمت توسعه پایدارتر حرکت می‌کنند.
در ایران صنعت فولاد به عنوان یکی از صنایع راهبردی و مزیت‌دار شناخته می‌شود؛ وجود ذخایر غنی سنگ‌آهن انرژی نسبتا ارزان و موقعیت جغرافیایی مناسب برای صادرات این صنعت را به یکی از پیشران‌های اقتصاد کشور تبدیل کرده است به طوری که در سال ۱۴۰۲ ظرفیت تولید فولاد خام کشور به بیش از ۴۰‌میلیون تن رسید؛ هرچند به دلیل چالش‌هایی ‌نظیر محدودیت‌های ارزی تحریم‌های بین‌المللی و کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل بخشی از این ظرفیت بلااستفاده مانده است.
طبق آخرین آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، تولید فولاد در سال ۱۴۰۳ معادل ۳۰‌میلیون و ۲۰۰‌هزار تن بوده است که نزدیک به ۲‌میلیون تن تولید فولاد میانی کشور به ارزش حدود یک میلیارد دلار در اثر محدودیت‌های برق و گاز کاهش یافت؛ بیشترین نرخ رشد تولید در زنجیره فولاد به کنسانتره سنگ‌آهن و پس از آن ورق گرم تعلق دارد. براساس یک ارزیابی صورت گرفته، شاخص صنعت فلزات اساسی شامل آهن و فولاد با رشد حدود ۴۷‌درصدی از آبان تا دی‌۱۴۰۳ یکی از پر بازده‌ترین صنایع بازار سرمایه بوده است؛ این شاخص از ابتدای امسال و پس از اصلاح زمانی و قیمتی، بار دیگر آماده رشد شده است و اگر اخبار سیاسی طی هفته‌های آینده مثبت باشد می‌توان انتظار داشت شاخص آن در هفته‌های آینده رکوردهای جدیدی را نیز ثبت کند. تحلیل صورت گرفته نشان می‌دهد که فروش شرکت‌های فولادی در بورس روند افزایشی داشته است به طوری که نماد فولاد ( فولاد مبارکه اصفهان) با اختلاف برترین شرکت این صنعت در فروش ۱۲‌ماهه سال گذشته بوده و توانسته ۲۷۶‌هزار میلیارد تومان فروش را ثبت کند.

وضعیت صنایع فولادی در بورس
صنعت فولاد و آهن یکی از مستعدترین صنایع بازار سرمایه محسوب می‌شود که مقدارE/‏Pاین صنعت اکنون به نزدیک ۸‌واحد رسیده است که حکایت از ارزندگی این صنعت دارد و به نظر می‌رسد اگر روند اخبار سیاسی در آینده مثبت باشد، شاهد رشد این شاخص حتی به بالاتر از ۱۰‌واحد نیز باشیم. شاخص E/‏P نسبت قیمت به سود هر سهم را نشان می‌دهد و هرقدر این عدد بالاتر باشد یعنی سهام مورد نظر ارزش بیشتری دارد و سرمایه‌گذاران حاضرند برای به‌دست آوردن یک ریال از سود این شرکت، چه میزان بپردازند. میانگین نسبت قیمت به فروش صنعت فولاد و آهن با مقدار ۵/‏۱‌واحدی در وضعیت خاصی قرار دارد و پایین‌تر از این نسبت در بازار است. معمولا عدد مطلوب بین یک تا ۳واحد در نظر گرفته می‌شود زیرا اگر این عدد بسیار کم باشد نشان‌دهنده بدهی‌های بالا و بی‌ثباتی در روند سودآوری است و اگر بیش از حد زیاد باشد نشان از بالا بودن قیمت سهام یا پایین بودن میزان فروش است.

منبع: روزنامه جهان صنعت