شنبه 3 خرداد 1404 شمسی /5/24/2025 8:58:26 PM
به گزارش بیرونیت به نقل از روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: آبی که از طریق آبیاری این اراضی وارد زمین شده، پس از نفوذ به سفره‌های زیرزمینی و افزایش فشار، از دل بستر دریاچه بالا زده و این حفره را ایجاد کرده است. آب گودال شیرین گزارش شده و دمای آن به شکل غیرمعمولی بالا توصیف کرده اند؛ به‌گونه‌ای که احتمال می‌رود این حرارت به دلیل کم‌آبی، تشعشع خورشید و تغییرات اقلیمی شدید در منطقه باشد.
به باور دکتر راضیه لک استاد تمام و رئیس پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، چندین ویژگی مهم عنوان شده در گزارش اولیه ارائه شده توسط کارشناسان سازمان محیط زیست، باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. قطعا دمای بالای آب در مرکز گودال، به دلیل تابش نور خورشید نمی‌تواند باشد چون آبهای کم عمق در منطقه هرگز چنین دمایی را نداشته و نخواهند داشت. برای تعیین منشا ایجاد گودال و آب داخل آن و اثبات نظر کارشناس مربوطه، نیاز به تعیین ترکیب شیمیایی و ایزوتوپی آب گودال و آب پشت سد حسنلو می باشد که اگر چنین فرضیه ای درست باشد باید این دو ترکیب مشابه هم باشد.
همینطور باید وضعیت تداوم جریان آب را بررسی کرد. قاعدتا اگر به مخزن سد متصل باشد باید تا همتراز شدن آنها و صفر شدن اختلاف فشار، جریان آب وجود داشته باشد. گاهی مواقع زمین لرزه های کوچک در زمین سبب آزاد شدن ناگهانی گاز با فشار می گردد. تولید گاز به دلیل مقادیر بالای مواد آلی حفظ و محبوس شده در زیر لایه های نمکی به سبب شرایط احیایی محیط در حین رسوبگذاری می باشد. قرار گرفتن مواد آلی موجود در رسوبات در زیر بستر دریاچه های شور با گذشت زمانهای طولانی، سبب تولید گاز متان می گردد که در صورت شکسته شدن لایه نمکی، گاز تولید شده قادر به ایجاد مجاری برای بالا آمدن جریانات پرفشار موقت شورابه های عمیق توام با گاز به سمت بالا می گردد.
در این مورد هم باید شوری دقیق آب در بازه های زمانی کوتاه مدت و حدود یکماه تعیین شود. مطالعات صورت گرفته توسط پژوهشکده علوم زمین، دفتر زمین شناسی دریایی و مرکز آذربایجان غربی سازمان زمین شناسی قریب دو دهه در دریاچه ارومیه و پایش های مختلف رسوب شناسی و ژئوشیمی شورابه و بویژه اجرای پروژه بررسی امکان نفود آب شور بر آبخوان های ساحلی و برهم کنش شورابه دریاچه و آب شیرین آبخوان ساحلی با آقای دکتر وهاب امیری عضو هیات علمی دانشگاه یزد و انجام مطالعات ژئوفیزیکی و ایزوتوپی، حاکی از آن است که تغییرات تراز آب زیرزمینی میتواند ارتباط هیدرولیکی آبخوان و دریاچه را در مسیر رودخانه های قدیمی با تراوایی بالا ایجاد کند. علاوه بر این، در بعضی بخشها هم آبخوان تحت فشار منجر به خروج آب شیرین در بخشهای ساحلی گردیده است. تصویر منتشر شده از گودال نشان می دهد، در کرانه گودال، آثاری از چاله هایی در گلهای اطراف به دلیل پرتاب گل دیده می‌شود، که احتمالا به دلیل خروج گاز حاوی گل و آب، به صورت ناگهانی است. در موارد این گونه معمولا یک گودال بزرگ و چندین گودال کوچک دیگر با توان کمتر در یک راستای تقریبا خطی قابل رویت است. بنابراین، این رخداد در عین حالی که جالب هست، اظهار نظر دقیق در مورد منشا آن نیازمند بررسی همه جانبه است.
پژوهشکده علوم زمین برای ظهور این پدیده پیشنهاد پژوهشی زیر را دارد:
پس از اخذ نتایج پژوهشی پیشنهادی می توان به طور دقیق در مورد منشا گودال اظهار نظر نمود.
مطالب مرتبط
نظرات کاربران برای این مطلب فعال نیست